Buddsoddiad newidiol yng Ngwasanaeth Gwaed Cymru
4 Medi 2024
Mae Gwasanaeth Gwaed Cymru yn camu i fyd ymchwil microhylifol, diolch i gais llwyddiannus i Gronfa Offer Cyfalaf SMART Llywodraeth Cymru.
Beth yw microhylifau a sut byddwn yn ei ddefnyddio?
Mae microhylifau yn edrych ar hylifau ar raddfa micrometr, gan ein galluogi i archwilio celloedd wrth iddynt lifo trwy bibellau gwaed efelychiedig mewn ffordd debyg i'r ffordd y mae celloedd yn ymddwyn yn y corff dynol.
Mae ein Labordy Datblygu Cydrannau ac Ymchwil ar hyn o bryd yn profi samplau mewn tiwb profi i ddeall sut mae casglu a storio celloedd gwaed yn effeithio ar eu swyddogaeth. Gyda microhylifau gallwn nawr edrych ar y ffordd y mae celloedd gwaed yn gweithredu ar ôl eu casglu mewn amgylchedd sy'n agosach at y profiad yn y corff. Bydd canlyniadau mwy cywir yn ein helpu i gadw ansawdd cynhyrchion gwaed yn well gan arwain at oes silff hirach, a fydd yn ei dro o fudd i gleifion trwy sicrhau bod mwy o gynhyrchion gwaed ar gael pan fo angen.
Gan ddefnyddio’r cyllid o’r Gronfa Offer Cyfalaf SMART, mae gennym bellach ficrosgop a meddalwedd Awtomataidd Olympus 1X83 ar waith, ac mae’r cydrannau microhylifau wedi’u sefydlu ar hyn o bryd.
Ein prosiect cyntaf
O ddiddordeb arbennig i Wasanaeth Gwaed Cymru yw a yw platennau sy'n cael eu storio ar dymheredd oergell yn cadw eu gallu i atal gwaedu. Ar hyn o bryd rydym yn gweithio ochr yn ochr â chydweithwyr sifil a milwrol i ystyried y cwestiwn hwn a byddwn yn gallu defnyddio microhylifau i edrych ar y platennau arferol sydd wedi'u storio ar dymheredd ystafell a'r platennau sydd wedi'u storio'n oer i asesu a chymharu eu potensial ceulo.
Prosiectau yn y dyfodol
Celloedd coch yw'r rhan o'r gwaed sy'n danfon ocsigen o'r ysgyfaint i'r meinwe, gan deithio o rydwelïau'r corff i gapilarïau cul sydd ddim ond tua 1/100 milimedr ar draws.
Er mwyn gwasgu drwy'r capilarïau, mae angen i gelloedd coch allu dadffurfio, gan ystwytho o'u siâp disg arferol. Mae celloedd wedi'u difrodi neu hen gelloedd yn dueddol o fod yn rhy anhyblyg i ystwytho a gallant rwystro'r pibellau bach.
Gan ddefnyddio microhylifau gallwn wneud sianeli'r sglodion mor fach â chapilari a dynwared llif celloedd coch yn y corff. Bydd hyn yn ein galluogi i asesu effaith amodau storio ar allu celloedd coch i anffurfio, gan lywio gwelliannau posibl wrth weithgynhyrchu a storio cydrannau celloedd coch. Mae hyn yn arbennig o berthnasol mewn cyflyrau fel sepsis lle mae'r microgylchrediad eisoes wedi'i beryglu a gall gallu celloedd coch trallwysol i anffurfio fod yn hanfodol i gynnal ocsigeniad meinwe.
Yr arbenigwr microsgopeg
Mae Edward Leech-Sayers (llun uchod) yn arbenigwr microsgopeg ac ymunodd â’r Labordy Ymchwil Datblygu Cydrannau yn WBS o Brifysgol Caerdydd ym mis Tachwedd 2023.
Mae ei brofiad helaeth wedi bod yn werthfawr iawn wrth osod yr offer newydd a darparu hyfforddiant i staff ymchwil eraill.
“Mae’r offer microsgop a microhylifeg newydd yn ddatblygiad cyffrous mewn technoleg i Wasanaeth Gwaed Cymru. Bydd yn caniatáu inni edrych yn agosach ar sut mae cydrannau gwaed yn ymddwyn wrth iddynt lifo o amgylch y corff dynol.
“Byddwn yn gallu bwydo data newydd o ansawdd uchel i’n prosiectau ymchwil ac mae’n agor byd o bosibiliadau ar gyfer ymchwil newydd yn y gwasanaeth gwaed. “Mae’n ficrosgop hyblyg iawn y gellir ei ddefnyddio heb y pecyn microhylifau, ac yn bwysig mae ganddo gamera a’r gallu i gofnodi, echdynnu a meintioli data, a rhannu’r hyn rydym yn ei weld.
“Rwy’n gyffrous i rannu fy nghariad at ficrosgopeg gyda’r tîm yng Ngwasanaeth Gwaed Cymru,” meddai Edd.
Y cyllid
Roedd cais am grant yn ymdrech tîm a oedd yn cynnwys arbenigedd y Labordy Ymchwil Datblygu Cydrannau, Gwasanaethau Ymchwil ac Arloesi WBS a thîm Arloesi Ymddiriedolaeth GIG Prifysgol Felindre.
Dyfarnodd Llywodraeth Cymru dros £112,000 o Gronfa Offer Cyfalaf SMART i sefydlu technoleg microhylif yn y gwasanaeth gwaed.
Dywedodd Chloe George, Pennaeth Datblygu Cydrannau Gwasanaeth Gwaed Cymru:
“Bydd y cyfleuster newydd hwn yn rhoi gwell dealltwriaeth i ni o nodweddion swyddogaethol ein cydrannau gwaed a allai arwain at welliannau mewn gweithgynhyrchu a storio, mwy o effeithlonrwydd yn y gadwyn cyflenwi gwaed a manteision i bobl Cymru.
“Rwy’n credu y byddwn yn gallu ehangu fel sefydliad ymchwil, gan wella sgiliau ac arbenigedd ein gwyddonwyr a’n hymchwilwyr. Wrth i ni archwilio llwybrau newydd ym maes gwyddor trallwyso, byddwn yn cyfrannu mewnwelediadau a datblygiadau gwerthfawr i'r gymuned ryngwladol ehangach.
“Hoffwn ddiolch i Lywodraeth Cymru am eu cefnogaeth drwy fuddsoddi yng ngallu ymchwil Gwasanaeth Gwaed Cymru.”
