Mae pob claf sy'n cymryd rhan mewn treialon clinigol yn wirfoddolwyr a gallant ddewis rhoi'r gorau i'w cyfranogiad ar unrhyw adeg a dal i dderbyn y driniaeth orau sydd ar gael ar gyfer eu cyflwr.
Gall meddyg neu nyrs ofyn i chi a hoffech chi gymryd rhan mewn treial clinigol os ydyn nhw'n credu eich bod chi'n gymwys ar gyfer y treial ac yn credu y bydd o fudd i chi.
Mae rhai cleifion hefyd yn gwneud eu hymchwil eu hunain i ddod o hyd i dreial clinigol y maent yn gobeithio cymryd rhan ynddo. Os dewch o hyd i dreial rydych chi'n meddwl eich bod chi'n gymwys ar ei gyfer, siaradwch â'ch meddyg gan mai dim ond trwy atgyfeiriad gan eich meddyg y gallwch ymuno â threial clinigol.
Y tîm ymchwil
Mae tîm ymchwil y treialon clinigol yn cynnwys llawer o bobl wahanol ond mae'n debyg y byddwch chi'n cwrdd â:
Gall y tîm hefyd gynnwys cymrodyr ymchwil (gwyddonwyr), rheolwyr data a chydlynwyr treialon clinigol, er efallai na fyddwch yn cwrdd ag unrhyw un o'r bobl hyn.
Yn ystod treial, mae'n debyg y byddwch chi'n cael y cyswllt mwyaf â'ch nyrs. Eu rôl yw cydlynu eich gofal tra byddwch chi ar y treial. Mae hyn yn cynnwys trefnu ymchwiliadau, cymryd samplau gwaed a rhoi triniaethau cyffuriau.
Bydd y nyrs yn rhoi gwybodaeth i chi am y treial ac yn ateb unrhyw gwestiynau sydd gennych ar hyd y ffordd. Maen nhw yno i'ch cefnogi chi a'ch teulu.
Gwybodaeth a chydsyniad
Os gofynnir i chi gymryd rhan mewn treial clinigol, mae angen rhoi digon o wybodaeth i chi i'ch helpu i benderfynu a ydych chi am gymryd rhan ai peidio. Eich dewis chi yw cymryd rhan mewn treial clinigol yn llwyr ac ni fydd eich gofal yn cael ei effeithio os byddwch chi'n dewis peidio ag ymuno â'r treial.
Rhaid i bob claf sy'n cymryd rhan mewn treial gwblhau proses o'r enw caniatâd gwybodus i wneud yn siŵr eu bod yn deall beth mae'r treial yn ei olygu a beth mae'r treial yn ceisio'i ddarganfod.
Bydd y meddyg a'r nyrs ymchwil yn rhoi taflen wybodaeth i'r claf i chi ac yn rhoi amser i chi drafod y treial gyda'ch teulu a'ch ffrindiau a gofyn unrhyw gwestiynau sydd gennych cyn i chi benderfynu a hoffech chi gymryd rhan.
Os ydych chi am gymryd rhan mewn treial clinigol ar ôl dysgu am bopeth sy'n gysylltiedig, a'r hyn y byddai disgwyl i chi ei wneud, yna gofynnir i chi lofnodi'r ffurflen caniatâd gwybodus, gan gytuno i ymuno â'r treial.
Nid yw'r broses caniatâd gwybodus yn dod i ben ar ôl i chi lofnodi'r ffurflen. Gofynnir i chi a ydych chi'n hapus i aros ar y treial ym mhob ymweliad gyda'ch clinigwr neu'ch tîm gofal. Os canfyddir manteision, risgiau neu sgîl-effeithiau newydd yn ystod treial, rhaid i'r meddyg hysbysu'r holl gyfranogwyr yn y treial.
Mae gan gleifion bob amser yr opsiwn i dynnu eu caniatâd yn ôl a rhoi'r gorau i gymryd rhan. Os penderfynwch nad ydych am barhau i gymryd rhan ar unrhyw adeg, dywedwch wrth eich meddyg neu nyrs ymchwil. Nid oes angen i chi roi rheswm dros beidio â chymryd rhan a bydd eich triniaeth yn newid i dderbyn y driniaeth safonol ar gyfer eich canser.
Sgrinio
Ni fydd pawb yn gymwys ar gyfer treial clinigol penodol, hyd yn oed os oes gennych y math o ganser y mae'r driniaeth newydd yn anelu at ei drin.
Mae gan bob treial brotocol sy'n nodi cynllun manwl sydd wedi'i gynllunio'n ofalus i ddiogelu iechyd a diogelwch y cyfranogwr. Mae'n nodi'r pethau sydd eu hangen arnoch i gymryd rhan yn y treial a'r pethau sy'n eich gwahardd rhag cymryd rhan yn y treial. Gallai'r rhain gynnwys cam y canser, gofynion genetig, eich oedran neu'r mathau o driniaeth rydych chi wedi'u cael o'r blaen.
Bydd eich cofnodion meddygol yn cael eu cymharu â'r holl ofynion yn y protocol ac efallai y bydd yn rhaid i chi gael rhai profion pellach i wneud yn siŵr eich bod yn gymwys i ymuno â'r treial.
Cofrestru
Os byddwch chi'n pasio'r broses sgrinio ac yn dal i fod eisiau bwrw ymlaen, bydd y tîm ymchwil yn eich cofrestru yn y treial.
Bydd rhywfaint o waith papur i'w gwblhau, gan gynnwys y ffurflen caniatâd gwybodus. Drwy gofrestru mewn treial clinigol rydych chi'n cytuno i rannu eich gwybodaeth feddygol gyda'r tîm ymchwil tra byddwch chi ar y treial ac mewn dilyniant.
Bydd eich gwybodaeth yn cael ei storio mewn cronfa ddata ynghyd â data gan yr holl gyfranogwyr eraill mewn ffordd na ellir eich adnabod yn bersonol. Bydd y data hwn yn cael ei ddefnyddio i ddadansoddi a yw'r driniaeth newydd yn cyflawni'r canlyniadau y bwriadwyd eu profi yn y treial.
Cymryd rhan
Gall treialon clinigol bara am unrhyw beth o ychydig fisoedd i sawl blwyddyn. Yn ystod y cyfnod hwnnw efallai y bydd angen i chi fynd i'r ysbyty neu i glinig yn rheolaidd i dderbyn y driniaeth, neu efallai y byddwch chi'n gallu ei chymryd gartref.
Byddwch yn cael eich monitro am unrhyw sgîl-effeithiau a gofynnir i chi lenwi holiaduron neu ateb cwestiynau pan fyddwch yn mynd am driniaeth.
Eich iechyd a'ch diogelwch yw'r ystyriaeth bwysicaf drwy gydol yr amser rydych chi'n cymryd rhan yn y treial. Rhaid i chi ddweud wrth eich meddyg neu nyrs os ydych chi'n cael unrhyw broblemau gyda'r driniaeth newydd neu os ydych chi'n teimlo'n sâl.
Ar ôl i'r driniaeth dreial ddod i ben, byddwch yn parhau i gael eich monitro a'ch gwirio i weld a oes unrhyw effeithiau hirdymor yn dilyn y treial.
Canlyniadau
Ar ôl i'r treial ddod i ben, gall gymryd cryn amser i'r ymchwilwyr ddadansoddi'r data a llunio'r canlyniadau. Fel arfer, bydd y canfyddiadau'n cael eu hysgrifennu fel papur a'u cyhoeddi mewn cyfnodolyn academaidd. Mae'r papurau hyn yn tueddu i gael eu hysgrifennu ar gyfer cynulleidfa feddygol, felly gallant fod yn dechnegol iawn.
Bydd eich tîm ymchwil yn gallu eich helpu i ddeall y canlyniadau a'r hyn maen nhw'n ei olygu i chi a chleifion canser eraill. Yn aml, bydd y canlyniadau'n arwain at astudiaethau ymchwil pellach ond yn sicr bydd pob darn o wybodaeth a geir o dreial clinigol yn helpu i adeiladu ein gwybodaeth am driniaeth canser.