Mae'r daflen hon yn cynnwys gwybodaeth a allai fod yn ddefnyddiol i chi drwy gydol eich triniaeth. Mae hefyd yn cynnwys adrannau y gallech fod am eu defnyddio i wneud nodyn o unrhyw gwestiynau yr hoffech eu gofyn, cofnodi unrhyw sgîl-effeithiau y gallech eu profi a chadw cofnod o'ch triniaeth.
Datblygwyd y llyfryn hwn ar y cyd gan Rwydwaith Canser Cymru a Fforwm Nyrsio Therapi Gwrth Ganser Systemig Cymru Gyfan (SACT). Ariannwyd cynhyrchu gan grant addysgol gan Gymdeithas Diwydiant Fferyllol Prydain (ABPI).
Daw'r gair cemotherapi o ddau air - cemegol a therapi. Mae'n driniaeth gyffur a roddir i ddinistrio celloedd canser. Bydd y math o gemotherapi a gewch yn dibynnu ar y math o ganser sydd gennych.
Mae cemotherapi yn gweithio trwy ddinistrio celloedd sy'n tyfu ac yn rhannu. Mae celloedd canser yn tyfu ac yn rhannu'n gyson felly mae'r cemotherapi yn effeithio arnynt yn fwy na chelloedd iach. Fodd bynnag, gall cemotherapi niweidio rhai celloedd iach hefyd.
Gellir rhoi cemotherapi mewn sawl ffordd wahanol. Y dulliau mwyaf arferol yw:
Yn dibynnu ar eich triniaeth gellir ei roi ar adegau amrywiol yn amrywio o ddyddiol, wythnosol, bob pythefnos i dair wythnos neu'n barhaus.
Nid cemotherapi yw pob triniaeth cyffuriau canser. Byddwch yn derbyn gwybodaeth ar wahân am y rhain os ydych ar driniaeth o'r fath.
Pan fyddwn yn trafod cemotherapi gyda chi, byddwn yn esbonio'r risgiau a'r manteision. Gallwch ofyn unrhyw gwestiynau sydd gennych am y driniaeth.
Dim ond gyda'ch caniatâd chi y gellir rhoi cemotherapi. Byddwn yn gofyn i chi lofnodi ffurflen ganiatâd. Gallwch ddewis rhoi'r gorau i driniaeth ar unrhyw adeg. Siaradwch â'ch tîm canser os oes gennych unrhyw gwestiynau neu bryderon.
Manteision triniaeth
Mae manteision triniaeth cemotherapi yn dibynnu ar y math o ganser sydd gennych a pha mor ddatblygedig ydyw.
Gall nodau triniaeth fod fel a ganlyn:
Bydd eich meddyg neu nyrs yn trafod gyda chi beth yw nod eich triniaeth.
Mae tri phrif fath o gelloedd gwaed - celloedd gwyn, celloedd coch a phlatennau Gall nifer y rhain i gyd gael eu gostwng trwy gemotherapi.
Mae celloedd gwaed gwyn yn eich amddiffyn rhag haint. Mae'r rhan fwyaf o gyffuriau cemotherapi yn lleihau eich gallu i frwydro yn erbyn haint. Mae hyn oherwydd eu bod yn lleihau nifer y celloedd gwaed gwyn yn eich corff
Os bydd eich celloedd coch yn mynd yn isel efallai y byddwch yn edrych yn welw ac yn teimlo'n flinedig iawn,
yn fyr o wynt neu â chur pen. Os oes gennych unrhyw un o'r symptomau hyn, dywedwch wrth eich tîm meddygol, neu'r nyrs sy'n gofalu amdanoch, oherwydd efallai y bydd angen trallwysiad gwaed arnoch.
Mae'r rhain yn helpu i atal gwaedu. Os ydynt yn isel efallai y byddwch yn sylwi ar waedu o'ch trwyn neu'ch deintgig, efallai y byddwch yn cleisio'n haws neu efallai y byddwch yn datblygu brech pigo pin, a welir yn aml ar eich breichiau neu'ch coesau.
Os byddwch yn sylwi ar unrhyw un o'r symptomau hynny rhowch wybod i'ch tîm canser arbenigol oherwydd efallai y bydd angen trallwysiad platennau arnoch. Byddwch yn cael profion gwaed rheolaidd tra'n cael triniaeth; fel y gallwn eich cefnogi cymaint â phosibl. Dywedwch wrth eich tîm ysbyty os nad ydych am gael trallwysiad.
Gall fod yn ddifrifol iawn canfod haint tra bod eich cyfrif gwaed yn isel. Nid yw hyn yn golygu bod angen i chi guddio oddi wrth bobl eraill, ond byddai'n synhwyrol osgoi cysylltiad agos â'r rhai sydd ag arwyddion amlwg o haint; megis ffliw, peswch, annwyd, brech yr ieir, chwilod stumog ac ati.
Efallai y bydd eich tîm gofal iechyd yn eich cynghori i fonitro eich tymheredd tra byddwch yn cael cemotherapi, a hyd nes y bydd eich cyfrif gwaed wedi gwella'n llwyr wedyn. Dilynwch y cyngor ar eich cerdyn rhybuddio ynghylch rhoi gwybod am unrhyw arwyddion o haint ac unrhyw dymheredd uchel neu isel.
Mae golchi'ch dwylo'n drylwyr ac yn rheolaidd, yn enwedig ar ôl mynd i'r toiled neu cyn paratoi bwyd, hefyd yn bwysig. Bydd hyn yn helpu i leihau'r risg o heintiau; yn ogystal â hylendid bwyd da. (Gellir darparu taflen ar wahân ar baratoi a storio bwyd.)
Os byddwch yn datblygu unrhyw un o'r symptomau canlynol tra ar gemotherapi ac yn ystod adferiad, ffoniwch y rhifau ffôn a ddarperir ar eich Cerdyn Rhybudd Cemotherapi:
Ffoniwch y rhif ar eich cerdyn rhybuddio ar unwaith os ydych yn amau haint. Gall haint yn dilyn cemotherapi fod yn angheuol a gall unrhyw oedi cyn cael triniaeth roi eich bywyd mewn perygl.
Weithiau gall cyffuriau cemotherapi achosi newidiadau i'ch arferion coluddyn arferol. Efallai y byddwch yn profi dolur rhydd neu rwymedd, cyfog (teimlo'n sâl) a chwydu (bod yn sâl). Os bydd unrhyw un o'r rhain yn dod yn broblem siaradwch â'ch tîm gofal iechyd gan eu bod fel arfer yn hawdd eu datrys.
Gall rhai triniaethau canser achosi rhwymedd a waethygir os nad ydych yn yfed digon neu os nad ydych yn symud o gwmpas cymaint ag y byddech fel arfer. Os nad ydych wedi cael symudiad coluddyn ers 2-3 diwrnod dylech roi gwybod i'ch meddyg neu nyrs; oni bai bod hyn yn arferol i chi.
Gall y cyngor canlynol fod yn ddefnyddiol hefyd:
Os nad yw newid eich diet yn adfer patrwm coluddyn arferol efallai y bydd angen i chi gymryd carthyddion i helpu.
Gall rhai triniaethau canser achosi dolur rhydd. Os byddwch yn cael dolur rhydd efallai y bydd angen i ni gymryd sampl carthion cyn y gallwn roi unrhyw feddyginiaeth i chi i'w leddfu. Mae hyn er mwyn diystyru haint yn eich perfedd.
Gall y cyngor canlynol fod yn ddefnyddiol hefyd:
Mae'n hysbys bod rhai cyffuriau cemotherapi yn achosi dolur rhydd. Os ydym yn gwybod bod hyn yn mynd i fod yn berthnasol i chi, byddwch yn cael cyfarwyddiadau penodol a chyflenwad o dabledi i'w cymryd os oes angen.
Ni fydd pob cyffur cemotherapi yn gwneud i chi deimlo'n sâl, neu'n sâl. Os byddwn yn defnyddio cyffuriau a allai achosi salwch byddwn bob amser yn rhoi meddyginiaeth gwrth-salwch i chi cyn eich cemotherapi ac am ychydig ddyddiau wedyn.
Mae gwelliannau mewn cyffuriau gwrth-salwch yn golygu nad yw llawer o gleifion yn teimlo'n sâl o gwbl. Os ydych chi'n dal i deimlo'n sâl ar ôl cemotherapi, rhowch wybod i'ch tîm gofal iechyd. Mae llawer o wahanol fathau o gyffuriau gwrth-salwch y gallwn eu defnyddio a allai fod yn fwy defnyddiol i chi.
Os ydych yn sâl ac nad yw'n gwella gyda'r feddyginiaeth gwrth-salwch a roddwyd i chi, ffoniwch y rhif ar eich cerdyn rhybuddio cemotherapi am gyngor.
Efallai y bydd rhai ysbytai hefyd yn gallu cynnig gwasanaethau fel hypnotherapi ac aciwbigo i helpu i reoli unrhyw symptomau cyfog neu chwydu. Siaradwch ag aelod o'ch tîm nyrsio ac efallai y gallant eich cyfeirio.
Gall y cyngor canlynol fod yn ddefnyddiol hefyd:
Mae'n debyg mai teimlo'n flinedig yw sgil-effaith mwyaf cyffredin cemotherapi. Fodd bynnag, mae blinder yn fersiwn fwy eithafol o hyn ac nid yw'n cael ei helpu fel arfer trwy gael noson dda o gwsg. Gall effeithio ar eich bywyd bob dydd a'i gwneud hi'n anodd canolbwyntio neu wneud hyd yn oed y tasgau mwyaf syml. Cyfeirir at hyn weithiau fel 'chemo brain' ac mae'n gyffredin iawn. Weithiau gellir lleddfu blinder trwy gael trallwysiad gwaed os ydych yn anemig, neu wella eich cymeriant bwyd os yw eich archwaeth yn wael. Mae bob amser yn werth siarad â'ch meddyg neu nyrs i weld a allant eich helpu.
Gall y cyngor canlynol fod yn ddefnyddiol hefyd:
Os ydych chi'n hynod flinedig (er enghraifft cysgu mwy na hanner y dydd a heb ddigon o egni i hyd yn oed gael eich golchi neu wisgo) cysylltwch â'r rhif ar eich cerdyn rhybuddio cemotherapi am gyngor.
Gall cemotherapi achosi problemau ceg ac achosi i'ch ceg ddod yn fwy sensitif.
Gall sgîl-effeithiau cemotherapi gynnwys:
Gall y canllawiau canlynol fod yn ddefnyddiol:
Yn ystod eich triniaeth canser efallai y byddwch yn colli eich archwaeth oherwydd eich bod yn teimlo'n sâl, yn rhy flinedig i fwyta neu oherwydd bod cemotherapi yn gallu achosi i bethau flasu'n wahanol. Yn yr achos hwn gallwch roi cynnig ar y canlynol:
Os gwelwch eich bod wedi colli eich archwaeth a'ch bod yn poeni am golli pwysau, siaradwch â'ch meddyg neu nyrs a all gynnig cyngor pellach i chi. Efallai y byddant yn awgrymu eich bod yn cael eich gweld gan ddietegydd a all gynnig diodydd maethlon i chi y gellir eu defnyddio yn lle prydau bach.
Fel arall, efallai y gwelwch fod rhai meddyginiaethau, fel steroidau, yn rhoi mwy o archwaeth i chi nag arfer. Pan fyddwch ar gemotherapi mae'r rhan fwyaf o ddietegwyr yn cydnabod bod angen mwy o galorïau arnoch i helpu i frwydro yn erbyn heintiau neu'r clefyd ei hun. Efallai na fyddant fel arfer yn argymell rhaglen colli pwysau. Fodd bynnag, efallai y gallant siarad â chi am ddilyn cynllun bwyta'n iach er mwyn osgoi magu pwysau pellach.
Gofynnwch i'ch nyrs am ragor o wybodaeth am y taflenni sydd ar gael gan eich dietegydd lleol neu gan Gymorth Canser Macmillan.
Gall rhai cyffuriau cemotherapi achosi colli gwallt. Mae hyn yn amrywio o deneuo i golli gwallt yn llwyr. O bryd i'w gilydd gall y triniaethau hefyd effeithio ar aeliau, amrannau, gwallt trwynol, barf, mwstas a gwallt corff. Bydd eich gwallt yn tyfu'n ôl ar ôl i chi orffen y driniaeth. Efallai y byddwch hyd yn oed yn sylwi ar rywfaint o dyfiant newydd yn ystod eich triniaeth. Gall gwallt dyfu'n ôl o liw a gwead ychydig yn wahanol.
Os bydd eich triniaeth yn achosi colli gwallt byddwn yn dweud wrthych faint o golli gwallt i'w ddisgwyl. Mae colli gwallt fel arfer yn dechrau 2-4 wythnos ar ôl eich triniaeth gyntaf. O bryd i'w gilydd gall fod yn gynt, ac i rai pobl bydd yn hwyrach.
Os na fydd eich gwallt yn cwympo allan, gall triniaeth ei wneud yn sych ac yn frau o hyd. Mae rhai camau syml y gallwch eu cymryd i helpu i ofalu am eich gwallt:
Gellir defnyddio oeri croen y pen ar gyfer rhai triniaethau cemotherapi i atal neu leihau colli gwallt. Os gellir defnyddio oeri croen y pen gyda'ch triniaeth byddwn yn trafod hyn gyda chi.
Dylech leihau amlygiad i'r haul. Gwisgwch het ac eli haul os ewch chi allan yn yr haul. Defnyddiwch lleithydd ysgafn os bydd eich pen yn mynd yn sych neu'n dendr
Siaradwch â'ch nyrs os hoffech gael gwybodaeth am y dewis o orchuddion pen a wigiau.
Gall rhai cyffuriau cemotherapi wneud eich croen yn fwy sensitif i'r haul. Os ydych yn cael presgripsiwn am un o'r cyffuriau hyn byddwn yn dweud wrthych am gymryd rhai rhagofalon arbennig. Mae'r rhain yn cynnwys lleihau'r amser rydych chi yn yr haul, aros yn y cysgod lle bynnag y bo modd, gwisgo het a defnyddio eli haul ffactor uchel.
Gall rhai cyffuriau cemotherapi a roddir mewn drip neu drwy bigiad i mewn i wythïen niweidio'r croen a'r ardal o'i amgylch os byddant yn gollwng y tu allan i'ch gwythïen. Gelwir hyn yn afradlondeb. Mae'n hynod o brin ond mae'n bwysig eich bod yn dweud wrthym ar unwaith os byddwch yn sylwi ar unrhyw boen, chwyddo neu losgi ar safle'r diferu. Os bydd hyn yn digwydd tra bod y cemotherapi yn cael ei roi, dywedwch wrth eich nyrs. Os byddwch yn sylwi ar boen, chwyddo neu gochni pan fyddwch gartref, cysylltwch â ni gan ddefnyddio'r rhif llinell gymorth 24 awr ar eich cerdyn rhybuddio.
Risg o glotiau gwaed
Gall canser gynyddu eich risg o ddatblygu clot gwaed (thrombosis), a gall cael cemotherapi gynyddu'r risg hon ymhellach. Mae'n bwysig dweud wrth eich meddyg ar unwaith os oes gennych symptomau fel poen, cochni a chwyddo yn eich coes neu fraich. Os byddwch yn datblygu unrhyw symptomau newydd neu waethygu o ddiffyg anadl neu boen yn y frest gall hyn gael ei achosi gan glot gwaed – dylech ffonio 999.
Gall clotiau gwaed fod yn ddifrifol iawn. Fodd bynnag, fel arfer gellir trin y rhan fwyaf o glotiau'n llwyddiannus â chyffuriau i deneuo'r gwaed. Gall eich meddyg neu nyrs roi rhagor o wybodaeth i chi.
Bydd llawer o gleifion sy'n cael eu trin â chemotherapi hefyd yn cael tabledi steroid. Gellir defnyddio'r rhain mewn sawl ffordd wahanol:
Y tabledi steroid a ddefnyddir amlaf yw dexamethasone neu prednisolone.
Wrth gymryd y tabledi hyn efallai y byddwch yn sylwi:
Os ydych yn ddiabetig siaradwch â ni am sut i reoli eich lefelau siwgr yn y gwaed wrth gymryd tabledi steroid.
Os oes gennych chi broblemau difrifol gyda diffyg traul, hwyliau ansad neu os byddwch chi'n sylwi ar unrhyw arwyddion o gynnydd yn lefel y siwgr yn y gwaed dylech gysylltu â rhif y llinell gymorth 24 awr am gyngor.
Er mwyn lleihau’r posibilrwydd o sgîl-effeithiau, dim ond cwrs byr o dabledi steroid a roddir i chi (3-5 diwrnod fel arfer). Os ydych yn cael tabledi steroid am fwy o amser byddwch yn cael gwybodaeth ar wahân am steroidau hirdymor. Rydym yn cynghori y dylech gymryd steroidau ar ôl bwyd i leihau'r risg o ddiffyg traul. Ceisiwch osgoi cymryd steroidau ar ôl 2pm i leihau'r risg o anhawster cysgu.
Gall symiau bach o gemotherapi fod yn bresennol yn hylifau eich corff (gwaed, troeth a chyfog) am sawl diwrnod ar ôl eich triniaeth. Er bod y risg o niwed yn isel iawn, mae'n bwysig amddiffyn eraill rhag dod i gysylltiad â chemotherapi. Rydym yn eich cynghori i fflysio'r toiled yn syth ar ôl ei ddefnyddio a golchi'ch dwylo'n drylwyr. Dylech wisgo menig rwber os caiff hylifau'r corff eu gollwng neu eu trin.
Ni ddylai cael triniaeth cemotherapi eich atal rhag dod i gysylltiad agos â'ch teulu a'ch ffrindiau. Mae hyn yn cynnwys cusanu a chofleidio .
Yn ystod cemotherapi, efallai y bydd adegau pan fydd sgîl-effeithiau fel blinder neu salwch yn lleihau eich ysfa rywiol. Cofiwch y bydd y rhan fwyaf o sgîl-effeithiau cemotherapi a allai effeithio ar eich bywyd rhywiol yn diflannu'n raddol ar ôl i'ch triniaeth ddod i ben.
Nid oes unrhyw reswm meddygol dros roi'r gorau i gael rhyw ar unrhyw adeg yn ystod eich cwrs cemotherapi. Mae'n gwbl ddiogel, ac ni fydd y cyffuriau cemotherapi eu hunain yn cael unrhyw effeithiau corfforol hirdymor ar eich gallu i gael a mwynhau gweithgaredd rhywiol.
Ni ellir trosglwyddo canser i'ch partner yn ystod rhyw ac ni fydd yn gwaethygu'r canser.
Rydym yn argymell defnyddio condom ar gyfer pob gweithgaredd rhywiol am o leiaf yr ychydig ddyddiau cyntaf ar ôl cemotherapi. Dylai hyn amddiffyn eich partner rhag y posibilrwydd y gall fod olion bach iawn o gemotherapi yn hylifau eich corff.
Mae'n bwysig nad ydych yn beichiogi nac yn dad i blentyn yn ystod eich triniaeth cemotherapi, neu am o leiaf ddeuddeg mis ar ôl y driniaeth. Mae hyn oherwydd y gall cemotherapi niweidio plentyn heb ei eni. Gellir lleihau effeithiolrwydd y bilsen atal cenhedlu mewn pobl sy'n cael cemotherapi felly ni ddylid dibynnu arno fel yr unig ddull atal cenhedlu.
Ni chynghorir bwydo ar y fron yn ystod cemotherapi gan y gallai'r cyffuriau gael eu trosglwyddo i faban trwy laeth y fron.
Gall rhywfaint o driniaeth cemotherapi eich gwneud yn anffrwythlon. Gall hyn fod dros dro neu'n barhaol. Gall helpu i drafod unrhyw bryderon am hyn gyda'ch meddyg neu nyrs arbenigol.
Mae pob claf sy'n cael cemotherapi mewn perygl o gael y ffliw.
Argymhellir imiwneiddio rhag y ffliw os byddwch yn cael cemotherapi yn ystod yr hydref a'r gaeaf. Yn ddelfrydol, dylech gael eich brechu 7-10 diwrnod cyn i'ch triniaeth cemotherapi ddechrau. Efallai na fydd yr imiwneiddiad mor effeithiol os ydych eisoes wedi dechrau cemotherapi oherwydd gallai eich ymateb imiwn fod yn is. Mae hyn yn lleihau gallu eich corff i ffurfio'r gwrthgyrff sydd eu hangen i'ch amddiffyn rhag ffliw.
Os cewch eich brechu yn ystod cwrs o gemotherapi, dylid gwneud hyn pan fydd eich cyfrif celloedd gwyn ar lefel normal. Dylech osgoi cael eich brechu pan fydd eich cyfrif celloedd gwyn yn isel oherwydd efallai y byddwch yn datblygu tymheredd uwch. Gallai hyn gael ei ddrysu â thwymyn, a achosir gan haint, a gallai arwain at driniaeth ysbyty ddiangen. Holwch eich tîm canser arbenigol ynghylch pryd yw'r amser gorau i gael brechiad ffliw.
Dim ond i bobl rhwng 70 a 79 oed y rhoddir y brechlyn eryr. Argymhellir ar gyfer cleifion sy'n mynd i ddechrau cemotherapi ond rhaid ei roi o leiaf 2 wythnos ond yn ddelfrydol 4 wythnos cyn dechrau triniaeth. Ni ellir ei roi ar ôl i gemotherapi ddechrau, nac am o leiaf 6 mis ar ôl y driniaeth, gan ei fod yn frechlyn byw. Holwch eich tîm canser arbenigol i weld a ddylech chi gael y brechlyn hwn
Ni ddylech gael unrhyw frechlynnau byw tra byddwch yn cael cemotherapi ac am o leiaf 6 mis wedi hynny. Mae enghreifftiau o frechlynnau byw yn cynnwys:
Gwiriwch gyda'ch tîm canser arbenigol cyn cael unrhyw un o'r brechlynnau hyn.
Dylech osgoi cysylltiad agos â phlant sydd wedi cael y brechlyn ffliw trwynol ers pythefnos gan mai brechlyn byw yw hwn.
Gall cael gwybod bod gennych ganser a mynd drwy driniaeth canser fod yn gyfnod anodd a dyrys iawn. Mae'n debyg y bydd gennych lawer o gwestiynau ac efallai y bydd angen cymorth a chefnogaeth ychwanegol arnoch. Efallai bod gennych bryderon am;
Siaradwch â'ch nyrs arbenigol, meddyg neu weithiwr allweddol os oes gennych unrhyw gwestiynau neu bryderon. Byddant yn gallu ateb y rhan fwyaf o'ch cwestiynau a hefyd yn dweud wrthych am yr ystod o wasanaethau cymorth sydd ar gael yn eich ardal.
Rydym wedi darparu rhai rhifau ffôn a gwefannau defnyddiol ar gyfer sefydliadau sy'n cefnogi cleifion canser a'u teulu / ffrindiau.
Llinell Gymorth Rhadffon Macmillan, 0808 808 0000, dydd Llun i ddydd Gwener 9 am-8pm
Llinell Gymorth Canser Rhadffôn Tenovus, 0808 808 1010 , 7 diwrnod yr wythnos 8 am–8pm
Gwefannau defnyddiol:
Ymchwil Canser y DU www.cancerresearch.org.uk
Healthtalkonline www.healthtalkonline.org (profiadau personol o iechyd a salwch)
Cymorth Canser Macmillan www.macmillan.org.uk
Tenovus www.tenovus.com
Mae'r adran hon i chi ei dangos i'ch meddyg teulu, deintydd neu unrhyw Weithiwr Gofal Iechyd Proffesiynol arall y gallech ddod i gysylltiad ag ef tra byddwch yn cael triniaeth cemotherapi. Bydd yn rhoi arweiniad iddynt ar bwy a phryd, i ofyn am gyngor; yn enwedig os yw eich cyfrif gwaed yn debygol o fod yn isel. Ewch â hwn, ynghyd â'ch Cerdyn Rhybudd Cemotherapi, i unrhyw ysbyty, meddyg teulu neu apwyntiad deintyddol. Diolch.
Risg o sepsis : O ganlyniad i'w driniaeth, gall mêr esgyrn y claf hwn gael ei atal a'i system imiwnedd dan fygythiad. Maent mewn mwy o berygl o sepsis. Os byddant yn dod yn sâl, gydag arwyddion a symptomau haint, cysylltwch â'u tîm arbenigol am gyngor a sicrhewch eich bod yn cael eich derbyn i'r ysbyty ar unwaith i gael asesiad. Gofynnwch am gael gweld eu Cerdyn Rhybudd Cemotherapi am fanylion cyswllt a rhestr o unrhyw symptomau a allai fod yn peri pryder arbennig.
Ymholiadau am feddyginiaeth : SysteDim ond y tîm canser arbenigol ddylai gychwyn triniaeth gwrth-ganser meic. Sylwch y gall therapi gwrth-ganser systemig gael rhyngweithio sylweddol â meddyginiaethau eraill. Os oes gennych unrhyw ymholiadau ynghylch meddyginiaeth neu unrhyw faterion eraill yn ymwneud â thriniaeth, cyfeiriwch at y manylion cyswllt ar flaen y ffolder hwn.
Brechlynnau : Dylid osgoi brechlynnau byw tra ar driniaeth cemotherapi ac am o leiaf 6 mis wedi hynny. Bydd gan bob maes arbenigol ei brotocol brechu ei hun y byddai angen cadw ato.
Fodd bynnag, cynghorir cleifion i gael y brechlyn ffliw yn ddelfrydol cyn y driniaeth neu ar adeg yn ystod eu triniaeth pan fydd eu cyfrif niwtroffil wedi gwella.
I gael cyngor ynghylch unrhyw frechiadau ar ôl trawsblaniad mêr esgyrn, cysylltwch â'r tîm trawsblannu unigol.
Dylid osgoi gweithdrefnau ymledol oni bai eu bod yn hanfodol; oherwydd y risg o haint a gwaedu oherwydd cyfrif gwaed isel. Gellir darparu gofal deintyddol brys mewn ysbyty deintyddol lleol; gyda gorchudd platennau os oes angen a gwrthfiotigau proffylactig.
Dylid gwneud gwaith deintyddol brys, lle bynnag y bo modd, cyn dechrau cemotherapi. Anogir cleifion i gael archwiliad arferol cyn dechrau cemotherapi. Gellir cynnal archwiliadau arferol rhwng rowndiau triniaeth; pan fydd cyfrif gwaed cleifion wedi gwella a chyn cael cemotherapi pellach.
Yn dibynnu ar eich rôl, efallai y byddwch yn ymwneud â rhoi cemotherapi geneuol neu isgroenol, gofalu am linell ganolog y claf neu drin hylifau corfforol. Gall y cyngor canlynol fod yn ddefnyddiol:
I gael cyngor ar faterion nad ydynt wedi'u cynnwys yn y canllawiau byr hyn, cysylltwch â thîm meddygol neu nyrsio'r claf gan ddefnyddio'r rhif cyswllt ar y cerdyn rhybuddio cemotherapi, neu'r rhif ar flaen y llyfryn hwn. Diolch.