Taflen wybodaeth ynghylch trin thyrotocsicosis gan ddefnyddio radioïodin
Adran
Meddygaeth Niwclear
Taflen wybodaeth ynghylch trin thyrotocsicosis gan ddefnyddio radioïodin
Mae’r daflen hon yn darparu gwybodaeth ynghylch defnyddio radioïodin i drin thyrotocsicosis. Mae’n esbonio sut caiff y driniaeth hon ei rhoi a’r rhagofalon diogelwch sydd angen eu dilyn ar ôl y driniaeth. Yn ogystal, mae’n ateb rhai o’r cwestiynau mwyaf cyffredin mae pobl yn eu gofyn ynghylch y driniaeth hon. Os nad yw’r wybodaeth hon yn gwbwl eglur, neu os oes gennych unrhyw gwestiynau nad ydyn nhw’n cael eu hateb yn y daflen hon, cysylltwch â’r Adran Meddygaeth Niwclear ar 02920 316237.
Beth yw thyrotocsicosis?
Mae thyrotocsicosis yn digwydd pan mae’r chwarren thyroid yn cynhyrchu gormod o hormonau thyroid.
Beth yw triniaeth radioïodin?
Mae triniaeth radioïodin yn defnyddio math o ïodin ymbelydrol. Mae’r ïodin yn cael ei gymryd gan y chwarren thyroid ac mae’r ymbelydredd yn arafu cynhyrchiant y thyroid o fathau penodol o hormonau.
Pam awgrymu triniaeth radioïodin?
Bydd eich meddyg wedi esbonio bod gwahanol fathau o driniaethau ar gyfer thyrotocsicosis. Mae radioïodin wedi cael ei awgrymu fel triniaeth addas i chi.
I ba rannau eraill o fy nghorff bydd yr radioïodin yn mynd?
Bydd y rhan fwyaf o’r radioïodin yn mynd i’ch thyroid. Bydd y gweddill yn gadael eich corff yn eich wrin.
Sut bydd y radioïodin yn cael ei roi?
Fel arfer, caiff y radioïodin ei roi ar ffurf capsiwl. Ond os nad ydych yn gallu llyncu capsiwlau, mae’n bosibl rhoi’r radioïodin i chi ar ffurf hylif.
A fydda i’n teimlo’n sâl ar ôl y driniaeth?
Na. Ni ddylech chi deimlo unrhyw ôl-effeithiau ar unwaith, ar wahân i wddw tost.
Beth am fy nhabledi?
Os mai rheoli eich thyrotocsicosis yw pwrpas eich tabledi, mae’n bosibl y bydd angen i chi peidio â’u cymryd nhw am beth amser. Bydd y meddyg yn yr ysbyty yn dweud wrthoch chi am ba hyd y dylech beidio â’u cymryd yn ystod eich ymweliad â’r clinig neu yn eich llythyr apwyntiad cyn dechrau eich triniaeth. Fel arall, ni fydd angen i chi beidio â chymryd eich tabledi eraill.
A oes modd derbyn y driniaeth os rydw i’n feichiog?
Eich meddyg yw’r un gorau i roi cyngor i chi am hyn. Yn gyffredinol, bydd menywod beichiog yn cael radioïodin os yw’r meddyg sy’n gwneud cais am y driniaeth yn ystyried bod hynny er eich lles chi.
A oes yna unrhyw beryglon o ran cael plant yn dilyn y driniaeth?
Mae 50 mlynedd o ddefnyddio radioïodin wedi dangos nad oes unrhyw effaith negyddol ar iechyd plant cleifion sydd wedi cael y driniaeth hon. Fodd bynnag, dylech osgoi beichiogrwydd am o leiaf pedwar mis (chwe mis yn ddelfrydol er mwyn galluogi dilyniant clinigol digonol) ar ôl triniaeth radioïodin. Bydd gofyn i chi beidio â bronfwydo os ydych yn gwneud. Rhaid i gleifion gwryw osgoi cenhedlu am bedwar mis yn dilyn triniaeth radioïodin.
Pryd fydda i’n gallu dychwelyd i’r gwaith?
Yn fwy na thebyg bydd angen i chi gymryd ychydig o amser i ffwrdd o’r gwaith. Bydd y cyfnod amser yn dibynnu ar faint o radioïodin rydych wedi ei gael ac, o bosibl, ar y math o waith rydych chi’n ei wneud.
Er enghraifft, os rydych yn gweithio gyda phlant neu fenywod beichiog, mae’n bosibl y bydd angen mwy o amser i ffwrdd o’r gwaith arnoch. Os yw eich gwaith yn ymwneud â defnyddio ffilm ffotograffig, mae’n bosibl y bydd angen mwy o amser i ffwrdd o’r gwaith arnoch.
Byddwch yn cael eich cynghori o ran faint o amser y dylech chi ei gymryd i ffwrdd o’ch gwaith. Byddwch yn cael y cyngor hwn un ai yn ystod eich ymweliad â chlinig yr ysbyty neu pan fyddwch yn yr Adran Meddygaeth Niwclear.
Dyma ganllaw bras i chi o ran yr amser y dylech ei gymryd i ffwrdd o’ch gwaith:
- Os rydych yn gweithio ar eich pen eich hun heb gael cyswllt am gyfnodau hir o amser gydag aelodau eraill o’r cyhoedd, gallwch ddychwelyd i’r gwaith ar unwaith. Mae hyn yn golygu nad ydych fel arfer yn gweithio o fewn chwe throedfedd i unrhyw un arall am fwy nag un awr.
- Os rydych yn gweithio gydag oedolion eraill, heb gynnwys unrhyw unigolyn beichiog, gallwch ddychwelyd i’r gwaith 11 i 16 diwrnod ar ôl gorffen eich triniaeth.
- Os rydych yn gweithio gydag oedolion eraill, gan gynnwys o leiaf un unigolyn beichiog, neu os rydych yn gweithio gyda phlant, gallwch ddychwelyd i’r gwaith 21 i 27 diwrnod ar ôl gorffen eich triniaeth.
- Os nad yw eich gwaith yn cydymffurfio â’r enghreifftiau uchod, neu os rydych yn teimlo nad yw eich sefyllfa yn eglur, cysylltwch ag Adran Meddygaeth Niwclear Ysbyty Felindre am fwy o gyngor. Wele’r rhif ffôn ar dudalen 7.
A fydd fy nheulu neu bobl eraill mewn perygl?
Na, ond bydd rhaid i chi ddilyn rhai rheolau syml er mwyn lleihau’r risgiau. Mae’r cyfnod amser y bydd rhaid i chi ddilyn y rheolau hyn yn dibynnu ar faint o radioïodin mae’r meddyg yn yr ysbyty wedi ei ragnodi i chi. Bydd y meddyg yn trafod y cyfnod amser gyda chi cyn rhoi’r radioïodin i chi.
Beth yw’r rhagofalon tebygol?
Byddwn yn eich cynghori i:
- Osgoi defnyddio trafnidiaeth gyhoeddus am deithiau dros awr o hyd;
- Osgoi ymweld â lleoliadau adloniant cyhoeddus (er enghraifft y sinema neu fwytai);
- Osgoi rhannu gwely gyda’ch partner;
- Defnyddio cytleri a llestri eich hun a’u golchi nhw ar wahân;
- Fflysio’r tŷ bach ddwywaith ar ôl ei ddefnyddio.
Fel arfer, rhaid gweithredu’r rhagofalon hyn am gyfnod rhwng 11 ac 16 diwrnod. Unwaith eto, byddwch yn cael eich cynghori am hyn.
Yn ogystal, bydd rhaid i chi osgoi cyswllt agos estynedig gyda phlant a menywod beichiog am gyfnod amser rhwng 21 a 27 diwrnod o hyd.
A fydd angen i mi weld meddyg ar ôl fy nhriniaeth radioïodin?
Bydd angen i chi weld un ai’r meddyg a welsoch chi yn yr ysbyty neu eich meddyg teulu. Bydd angen prawf gwaed arnoch er mwyn gwirio effaith y driniaeth ar eich thyroid.
Faint o driniaethau radioïodin fydd eu hangen arnaf?
Fel arfer, mae un driniaeth yn ddigon. Fodd bynnag, ar adegau, mae angen dwy neu dair triniaeth. Bydd y profion gwaed yn penderfynu’n union faint o driniaethau fydd eu hangen arnoch.
Oes yna unrhyw sgîl-effeithiau hirdymor?
Nac oes. Ar wahân i’r posibilrwydd y bydd eich chwarren thyroid yn tan-weithredu. Gall hynny ddigwydd o fewn rhai wythnosau neu flynyddoedd ar ôl eich triniaeth. Bydd y profion gwaed sy’n gwirio’ch thyroid yn tynnu ein sylw at hyn.
Beth fydd yn digwydd os bydd fy thyroid yn tan-weithredu?
Byddwn yn rhoi tabledi o’r enw 'Thyroxine' i chi. Nid oes unrhyw sgîl-effeithiau i’r tabledi hyn fel arfer.
Os oes gennych unrhyw gwestiynau eraill, gofynnwch pan fyddwch yn ymweld â’r ysbyty. Hoffem i chi ddeall eich triniaeth.
Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â’r Adran Meddygaeth Niwclear ar:
029 2031 6237
neu
029 2031 6236
Canolfan Ganser Felindre
Heol Felindre, Yr Eglwys Newydd, Caerdydd, CF14 2TL
Ysgrifennwyd y daflen wybodaeth hon gan weithwyr iechyd proffesiynol. Mae’r wybodaeth yn y daflen hon yn seiliedig ar dystiolaeth. Caiff ei hadolygu a’i diweddaru bob dwy flynedd.
|
