Ysgrifennwyd y ddogfen hon gan yr Athro Mererid Evans, Oncolegydd Clinigol Ymgynghorol yn Ymddiriedolaeth GIG Prifysgol Felindre (VUNHST) gyda chyfraniadau sylweddol gan:
Ffiseg: Tony Millin (Pennaeth Ffiseg Radiotherapi VUNHST), Philip Wheeler (Gwyddonydd Clinigol, Adran Ffiseg Feddygol VUNHST), Claire Power (Rheolwr Cymorth Busnes, Ffiseg Feddygol).
Radiotherapi: Catherine Matthams (Arweinydd Ymchwil a Datblygu Radiotherapi VUNHST), Bernadette McCarthy (Rheolwr Gwasanaethau Radiotherapi VUNHST)
Oncolegydd Clinigol: Tom Crosby (Arweinydd Clinigol ar gyfer Rhaglen Trawsnewid Gwasanaethau Canser [TCS]), James Powell (Arweinydd Clinigol ar gyfer PBT VUNHST), Paul Shaw (Arweinydd Clinigol ar gyfer Treialon Cyffuriau-RT Cyfnod Cynnar VUNHST), Tom Rackley (Arweinydd Radiotherapi Clinigol VUNHST)
Rheolwyr: Nicola Hughes (Uwch Bartner Busnes Cyllid, VUNHST)
Prifysgol Caerdydd: John Staffurth (Cadeirydd, Is-adran Canser a Geneteg, Ysgol Feddygaeth, Prifysgol Caerdydd ac Oncolegydd Clinigol Anrhydeddus VUNHST), Emiliano Spezi (Darllenydd yn Ysgol Peirianneg, Prifysgol Caerdydd).
Fersiwn 1: 24 Chwefror 2020
Mae'r ddogfen hon yn nodi strategaeth ar gyfer ymchwil radiotherapi yn Ymddiriedolaeth GIG Prifysgol Felindre (VUNHST), gan gynnwys Canolfan Ganser Felindre (CGF), y Lloeren Radiotherapi (RTS) arfaethedig a Chanolfan Ganser Felindre newydd (CGFn).
Ar hyn o bryd mae Canolfan Ganser Felindre yn darparu radiotherapi i tua 4500 o gleifion y flwyddyn, gyda galluoedd radiotherapi technegol i ddarparu Radiotherapi wedi’i Fodiwleiddio yn ôl Dwysedd [IMRT] (>80% o gynlluniau radical), Radiotherapi Abladol Stereotactig y Corff [SABR], Radiotherapi Stereotactig [SRS], Bracitherapi (Cyfradd Dos Uchel [HDR] a Chyfradd Dos Isel [LDR]) a Radiotherapi Moleciwlaidd.
Bwriedir sefydlu Canolfan Lloeren Radiotherapi (RTS) yn 2023 a Chanolfan Ganser Felindre newydd yn 2024, i gymryd lle'r safle presennol. Bydd hwn yn gyfleuster o safon fyd-eang gyda thechnoleg radiotherapi o'r radd flaenaf a gallu diagnostig [CT, MRI +/- PET-CT]. Mae byncer ymchwil pwrpasol, gyda'r potensial i gynnwys peiriant trin newydd, wedi'i gynllunio fel rhan o'r cyfleuster newydd. Bydd y seilwaith cyfalaf newydd hwn yn galluogi ymchwil radiotherapi Felindre i ffynnu, gan adeiladu ar gryfderau a galluoedd presennol, datblygu ein gweithlu dawnus a harneisio’r cyfleoedd a gynigir gan dechnoleg newydd i gyflawni newid sylweddol yn ein hallbynnau ymchwil yn y dyfodol.
Mae'n hanfodol bod radiotherapi yng Nghanolfan Ganser Felindre yn adlewyrchu anghenion cleifion, yn adeiladu ar y gwasanaeth clinigol gorau ac yn integreiddio ymchwil o ansawdd uchel yn ddi-dor i ymyriadau clinigol dyddiol. Gyda hynny mewn golwg, mae Rhaglen Datblygu Radiotherapi wedi'i sefydlu gyda'r nod o ddiffinio'r gwasanaeth radiotherapi, gan ganolbwyntio ar newid gwasanaeth ar gyfer y dyfodol ac alinio â'r Rhaglen Trawsnewid Gwasanaethau Canser (TCS) sy'n goruchwylio datblygiad yr RTS a'r Ganolfan Ganser Felindre newydd. Fel rhan o'r Rhaglen Datblygu Radiotherapi mae ffrwd waith ar gyfer Ymchwil, Datblygu ac Arloesi a fydd yn gweithio'n rhagweithiol i gefnogi'r strategaeth ymchwil hon. Mae'r strategaeth yn torri ar draws disgyblaethau radiotherapi ac mae ganddi gefnogaeth Bwrdd yr Ymddiriedolaeth.
Mae gan Ymddiriedolaeth GIG Prifysgol Felindre bartneriaeth ymchwil bresennol gyda Phrifysgol Caerdydd, gan gynnwys Memorandwm Cyd-ddealltwriaeth (MOU) ac ymrwymiad ar y cyd, a gefnogir ar y lefel uchaf o fewn y ddau sefydliad, i ddatblygu partneriaeth strategol agosach fyth rhwng y GIG ac academia o amgylch ymchwil radiotherapi. Mae Grŵp Ymchwil Radiotherapi Caerdydd, a sefydlwyd yn 2019, wedi rhoi ffocws newydd a gweledigaeth ar y cyd ar gyfer ymchwil radiotherapi yng Nghaerdydd ac wedi cytuno ar y themâu a’r blaenoriaethau ymchwil allweddol a nodir yn y ddogfen hon. Bydd y rhain hefyd yn cael eu hymgorffori yn Strategaeth Ymchwil, Datblygu ac Arloesi VUNHST sy’n cael ei datblygu yn 2020.
Mae gan Felindre hanes cryf o arwain treialon clinigol radiotherapi aml-ganolfan sy'n diffinio ymarfer a gweithredu newidiadau i ofal arferol y GIG. Ar hyn o bryd, mae oncolegwyr clinigol o Felindre yn arwain 8 treial clinigol radiotherapi (7 fel Prif Ymchwilwyr), sy’n cael eu rhedeg drwy’r Ganolfan Treialon Ymchwil [CTR] ym Mhrifysgol Caerdydd a’u noddi gan VUNHST a/neu Brifysgol Caerdydd. Mae ein treialon wedi newid canllawiau cenedlaethol a rhyngwladol (e.e. MRC PR07/NCIC PR3 mewn canser y prostad [1]) ac wedi codi ansawdd cynllunio a chyflwyno radiotherapi arferol ar draws y DU (e.e. treialon SCOPE mewn canser oesoffagaidd [2-3]). Mae ein portffolio presennol o astudiaethau clinigol yn cynnwys y treial radiotherapi cam III PATHOS a ariennir yn rhyngwladol ac a ariennir gan Cancer Research UK (CRUK) mewn cleifion â chanser y pen a’r gwddf [4] a threialon mewn 5 safle tiwmor arall: PLATO-ACT V a CORINTH [Canser rhefrol], SCOPE 2 [canser oesoffogaidd], yr Astudiaeth Swyddogaeth Niwrowybyddol [Canser yr ymennydd], astudiaeth PEARL [Canser y Pen a'r Gwddf], CONCORDE [Canser yr ysgyfaint], PRIME-RT [canser rhefrol] ac EAGLE [canser y prostad].
Mae’r Ganolfan Treialon Ymchwil [CTR] ym Mhrifysgol Caerdydd yn un o ddim ond 8 o unedau treialon clinigol cofrestredig cyllid craidd Cydweithrediad Ymchwil Clinigol [CRC] y DU gan CRUK yn y DU, gyda chylch gwaith penodol i ddatblygu a chyflwyno treialon clinigol canser, gan gynnwys ymchwil glinigol yn ymwneud â radiotherapi. Mae ganddi arbenigedd mewn dylunio a chyflwyno treialon sydd ar gael i ymchwilwyr lleol, gan weithio'n rhagweithiol gyda VUNHST a/neu Brifysgol Caerdydd fel noddwyr allweddol y treialon hyn yn genedlaethol ac yn rhyngwladol.
Mewn cydweithrediad â Chanolfan Meddygaeth Canser Arbrofol Caerdydd (ECMC), mae Uned Treialon Cyfnod Cynnar (EPTU) Felindre wedi datblygu hanes blaenorol o gyflwyno treialon cyfun cyffuriau:radiotherapi cyfnod cynnar (Paradigm 2, ORCA a CHARIOT). Arweinir un gangen o astudiaeth CONCORDE a ariennir gan CRUK, sef astudiaeth blatfform cam I ledled y DU sy'n archwilio effeithiolrwydd cyfryngau newydd ar y cyd â radiotherapi ar gyfer trin canser yr ysgyfaint, gan oncolegydd clinigol Felindre.
Mae mewnbwn amlddisgyblaethol yn allweddol i alluogi cyflwyno treialon clinigol effeithiol ac mae Radiograffwyr Ymchwil Radiotherapi yn chwarae rhan hanfodol o fewn lleoliad treialon clinigol. Maent yn gyfrifol am asesu dichonoldeb treialon radiotherapi a sicrhau bod y technegau, y technolegau a'r adnoddau cywir yn hygyrch. Yn ogystal â sefydlu treialon clinigol, mae Radiograffwyr Ymchwil yn ymwneud â sgrinio a recriwtio cleifion cymwys, gan ddarparu gwybodaeth treialon cymhleth i gleifion, perthnasau a gofalwyr i sicrhau eu bod mewn sefyllfa i roi cydsyniad gwybodus. Unwaith y cânt eu recriwtio i'r treial, mae Radiograffwyr Ymchwil yn gyfrifol am ddilyn y claf drwy linell amser y treial, gan gwblhau adolygiadau gwenwyndra yn ystod y driniaeth ac i'r cam dilynol. Yn ein llwyddiant mwyaf diweddar, enwyd Felindre fel y prif recriwtiwr yn 2019 ar gyfer astudiaeth DU gyfan RAPPER [Radiogenomeg Gwenwyndra Ymbelydredd].
Yn ogystal ag arweinyddiaeth treialon clinigol, mae Felindre yn darparu sicrwydd ansawdd radiotherapi ar gyfer treialon clinigol cenedlaethol a rhyngwladol, fel un o 4 canolfan yn y DU sy'n ffurfio grŵp Sicrwydd Ansawdd Treialon Radiotherapi Cenedlaethol (RTTQA). Ar hyn o bryd mae Felindre yn arwain rhaglenni RTTQA cenedlaethol ar gyfer canserau gastroberfeddol (oesoffagaidd, rhefrol, yr anws) a chanser y pen a'r gwddf.
Mae cynllunio radiotherapi yn broses hynod gymhleth sy'n cymryd llawer o amser. Mae ymchwilwyr yn yr adran ffiseg yn Felindre wedi datblygu EdgeVCC (Injan Cynhyrchu cynllun a yrrir gan Brofiad gan Ganolfan Ganser Felindre), datrysiad cynllunio radiotherapi awtomataidd dan arweiniad pareto, sy'n cynhyrchu cynlluniau radiotherapi o ansawdd uchel yn gwbl annibynnol. Dwy nodwedd allweddol o EdgeVcc yw proses raddnodi unigryw, lle gellir archwilio cyfaddawdu rhwng nodau clinigol cystadleuol yn reddfol, a'r posibilrwydd o galibro'r datrysiad dros nifer cyfyngedig o gleifion. Mae EdgeVcc wedi'i ddilysu'n lleol ar gyfer y prostad, nodau'r prostad a'r pelfis, a chanser y pen a'r gwddf, gydag astudiaethau cymharol tebyg i Turing yn dangos cywerthedd rhwng cynlluniau awtomataidd a thechnegau cynllunio â llaw [5, 6]. Mewn astudiaeth ddilysu allanol dwy ganolfan ar gyfer cleifion y prostad, roedd EdgeVcc yn well na chynllunio â llaw mewn 31/40 (77.5%) o gleifion astudiaeth. Gyda chynhyrchu cynllun â llaw ar gyfer cleifion safonol sydd angen rhwng 15-60 munud o amser gweithredwr arbenigol, mae awtomeiddio gydag EdgeVcc yn cynnig y potensial ar gyfer arbedion effeithlonrwydd sylweddol o fewn yr amgylchedd clinigol ac mae hefyd yn agor cyfleoedd ymchwil mewn perthynas â chynllunio setiau data mawr yn awtomataidd. Bydd EdgeVcc yn cael ei roi ar waith yn y gwasanaeth clinigol yng Nghanolfan Ganser Felindre yn 2020 ac mae’n cael ei raddnodi a’i werthuso mewn safleoedd tiwmor eraill, yn ogystal â chael ei ymgorffori mewn proses gynllunio radiotherapi cwbl awtomataidd sy’n cael ei phrofi yn y treial clinigol PEARL dan arweiniad Felindre. Mae gwaith rhagarweiniol hefyd ar y gweill i ddefnyddio cynllunio awtomataidd i asesu effaith dosimetrig amrywioldeb rhwng arsylwyr wrth amlinellu maint targed ac i ymchwilio i ddichonoldeb darparu cynlluniau cyfeirio fesul claf at ddibenion Sicrhau Ansawdd ar brawf.
Mae ymchwilwyr Felindre wedi cydweithio’n agos â chydweithwyr yn y grŵp Delweddu Canser a Dadansoddi Data (CIDA), dan arweiniad Dr Emiliano Spezi yn Ysgol Peirianneg Prifysgol Caerdydd (ENGIN) i ddatblygu offeryn dysgu peirianyddol newydd o’r enw ATLAAS (Algorithm Coeden Benderfynu Awtomatig ar gyfer Segmentu Uwch [7, 8]) a all ddewis yr algorithm cyfrifiadurol gorau posibl ar gyfer segmentu (neu amlinellu) yn awtomatig y tiwmor sy'n weithredol yn fiolegol a welir ar sganio 18F-fluorodeoxyglucose Tomograffeg Allyriad Positron (PET), er mwyn arwain cynllunio radiotherapi. Fe’i datblygwyd yn wreiddiol mewn astudiaeth Felindre o gleifion canser y pen a’r gwddf (POSITIVE: Optimeiddio sganio PET ar gyfer cynllunio triniaeth radiotherapi y Pen a’r Gwddf [9)], mae ATLAAS wedi cael ei brofi wedyn ar fathau eraill o diwmor, gan gynnwys canser oesoffagaidd ac mae'n cael ei weithredu ar hyn o bryd yn nhreial clinigol Felindre PEARL (Radiotherapi Addasol yn seiliedig ar PET) mewn cleifion â chanser y pen a'r gwddf.
Mae sganiau delweddu canser a chynllunio radiotherapi yn cynnwys cyfoeth o nodweddion y gellir eu hechdynnu a'u harchwilio i ddatgelu biofarcwyr prognosis cleifion ac ymateb tiwmor i driniaeth. Gan weithio gyda CIDA, mae ymchwilwyr Felindre wedi datblygu portffolio o ddelweddu canser a dadansoddiad biomarcwr delwedd feintiol (radiomig) anfewnwthiol e.e. mewn canser oesoffagaidd [10-11] ac wedi’i sefydlu SPAARC: Piblinell Spaarc ar gyfer Cyfrifiadura Dadansoddi Awtomataidd a Radiomeg Caerdydd [12-13]). Mae’r grŵp wedi sefydlu cysylltiadau â chydweithwyr cenedlaethol (UKCAT) a rhyngwladol, gan gynnwys y prosiect Theragnosteg â Chymorth Cyfrifiadur Ewropeaidd (EuroCAT) a rhwydwaith CORAL (Cymuned mewn Oncoleg ar gyfer Dysgu Cyflym) o ddysgu gwasgaredig, gyda chysylltiadau agos â chlinig MAASTRO a chydweithrediad rhyngwladol sydd wedi ennill sawl gwobr yn y gofod hwn mewn 20,000+ o gleifion canser yr ysgyfaint [14, 15]. Mae CIDA yn un o sylfaenwyr y Fenter Safoni Biomarcwyr Delwedd (IBSI) [16], gan ddatblygu algorithmau radiomeg safonol rhyngwladol a chanllawiau adrodd ac mae wedi cael ei graddio fel y ganolfan orau yn y DU ar gyfer perfformiad. Mae CIDA hefyd yn aelod craidd o'r IBSI2 2 (https://theibsi.github.io) sy'n canolbwyntio ar safoni'r defnydd o hidlwyr delweddu.
Mae cyflwyno radiotherapi yn dibynnu ar ddelweddu o ansawdd uchel i: a) amlinellu'r tiwmor yn union cyn dechrau cwrs radiotherapi (delweddu cyn triniaeth); b) ailddiffinio'r tiwmor yn ystod cwrs radiotherapi er mwyn gallu addasu'r driniaeth radiotherapi yn ôl ymateb a/neu leoliad tiwmor (radiotherapi addasol); c) gwirio lleoliad y tiwmor a'r claf yn gywir yn ystod radiotherapi (gwirio triniaeth); a d) rhagfynegi neu asesu ymateb tiwmor i driniaeth ac effaith radiotherapi ar feinweoedd normal amgylchynol. Gall delweddu trawstoriadol (yn nodweddiadol gyda sganio CT a/neu MRI) ddiffinio lleoliad, maint a siâp tiwmor, tra gall delweddu swyddogaethol (yn nodweddiadol gyda PET-CT a/neu sganio MRI swyddogaethol) roi gwybodaeth gyflenwol am fioleg tiwmor, gan gynnwys metaboledd/amlhau/hypocsia). Gall Radiotherapi dan Arweiniad Delwedd (IGRT) gynnwys yr holl dechnegau hyn.
Mae ymchwilwyr radiotherapi Felindre wedi sefydlu cysylltiadau â Chanolfan Delweddu Tomograffeg Allyriad Positron (PETIC) Cymru a Chanolfan Delweddu Ymchwil yr Ymennydd Prifysgol Caerdydd (CUBRIC) sy'n cynnig cyfleoedd ar gyfer delweddu newydd a all wella'r ffordd yr ydym yn darparu radiotherapi a deall ei effeithiau ar diwmorau a meinweoedd normal yn well.
Ffurfiwyd cysylltiadau â PETIC (a leolir yn Ysbyty Athrofaol Cymru, Caerdydd) i ddechrau yn ystod yr astudiaeth POSITIVE o gleifion canser y pen a’r gwddf [17], a arweiniodd at ddatblygiad ATLAAS, sef rhaglen ddysgu-peiriannol newydd, sydd wedi ennill sawl gwobr [6]. offeryn ar gyfer darlunio delweddau PET sy'n dileu amrywioldeb rhwng arsylwyr trwy ddewis y dull segmentu awtomatig sy'n ffitio orau ar gyfer pob tiwmor. Mae ATLAAS yn cael ei phrofi’n rhagolygol ar hyn o bryd yn astudiaeth barhaus PEARL (Radiotherapi Addasol ar sail PET) a arweinir ac a noddir gan Felindre, a sefydlwyd i archwilio a all delweddu swyddogaethol cyfresol gyda 18FDG-PET-CT ganfod ymatebion biolegol cynnar i radiotherapi y gellir eu defnyddio i addasu ac optimeiddio cynlluniau radiotherapi yn unigol er mwyn lleihau sgil-effeithiau i gleifion.
Hyd yn hyn, mae ymchwil Felindre yn PETIC wedi canolbwyntio ar ddefnyddio 18Fluorodeoxyglucose (FDG), marciwr metaboledd tiwmor. Mae'r cyclotron yn PETIC yn cynnig potensial sylweddol ar gyfer ymchwil yn y dyfodol gan ddefnyddio olrheinwyr PET newydd (e.e. mae F-DOPA a Zr-89 yn cael eu cynhyrchu ar hyn o bryd ar gyfer astudiaethau nad ydynt yn Felindre mewn cleifion ag astudiaethau imiwnotherapi Gliobastoma Multiforme [GBM] a murine [llygoden] yn y drefn honno) y gellid ei ddefnyddio mewn astudiaethau yn y dyfodol.
Mae CUBRIC (rhan o Gampws Gwyddoniaeth ac Arloesi Prifysgol Caerdydd ar Heol Maendy, Caerdydd) yn ganolfan ddelweddu o safon fyd-eang ac sy'n arwain y DU, sy'n ymroddedig i ymchwil, sydd â galluoedd delweddu MRI amlbarametrig unigryw. Mae’n gartref i 4 sganiwr MRI Siemens datblygedig, gan gynnwys yr unig sganiwr 3T MRI Connectom yn y DU sydd â system graddiant corff cyfan tra-gryf (300mT/m) ar gyfer nodweddu meinwe microstrwythurol manwl, Magnetom 7T a 2 x 3T Prisma MRI a mwy na 20 ffisegydd a pheirianwyr MRI. Mae offer ac arbenigedd CUBRIC, a oedd gynt wedi'i neilltuo'n bennaf i ymchwil niwrowyddoniaeth sylfaenol, wedi ehangu i gynnwys ymchwil radiotherapi, trwy gydweithio â thimau niwro-oncoleg a seicoleg Felindre: mae'r Astudiaeth Swyddogaeth Niwrowybyddol [NFS] barhaus a arweinir ac a noddir gan Felindre yn astudio newidiadau mewn niwrowybyddiaeth ac mewn paramedrau MRI mewn cleifion sy'n cael radio-lawfeddygaeth stereotactig (SRS) ar gyfer metastasis yr ymennydd. Mae ymchwil yn y dyfodol wedi'i gynllunio mewn cleifion â glioma sylfaenol (canser yr ymennydd) ac mewn cleifion â chanser y pen a'r gwddf.
Imiwnoleg/Imiwnotherapi:
Mae gan labordy imiwnoleg trosiadol Prifysgol Caerdydd (dan arweiniad yr Athro Awen Gallimore), arbenigedd mewn mesur effeithydd antigen-benodol a gweithgaredd celloedd T rheoleiddiol mewn modelau rhag-glinigol o ganser a chwblhau'r cylch llawn o erchwyn y gwely i’r fainc i erchwyn y gwely clinigol, trosiadol a gwyddor darganfod, gan brofi strategaethau brechlyn canser newydd yng ngham I/II treial TACTICC, a gynhaliwyd ar y cyd ag ymchwilwyr Felindre [18,19]. Mewn cydweithrediad sy’n datblygu rhwng y labordy imiwnoleg ac oncolegwyr clinigol Felindre, mae astudiaeth wedi’i sefydlu i gynhyrchu data peilot i bennu effaith Radiotherapi Abladol Stereotactig (SABR) ar ymatebion imiwn yng ngwaed ymylol cleifion, a ddefnyddir i ategu ceisiadau grant yn y dyfodol i ehangu'r gwaith hwn ymhellach.
Byw gyda chanser a thu hwnt ac ymchwil sy'n canolbwyntio ar y claf:
Mae gan Gaerdydd un o ddim ond dwy ganolfan yn y DU sydd â rhaglen cyllid grant craidd Marie Curie, ac mae gan ein Canolfan Ymchwil Marie Curie (MCRC) leol arbenigedd methodolegol trawsbynciol mewn dylunio treialon ac asesu ymyriadau cymhleth, gyda ffocws ar brofiad y claf a gofalwyr a chynnwys y claf/y cyhoedd. Mae hanes cryf o gydweithio rhwng yr MCRC ac ymchwilwyr radiotherapi Felindre, gan gynnwys astudiaeth ROCS o Radiotherapi yn ogystal â Stentio Canser Oesoffagaidd [20] a datblygu offeryn sgrinio (ALERT-B) ar gyfer effeithiau hwyr triniaeth radiotherapi y pelfis [21] a'i reolaeth (astudiaeth EAGLE) [22].
Mae radiograffwyr therapiwtig, sydd wedi'u lleoli yn yr adran radiotherapi yn Felindre, yn chwarae rhan hanfodol wrth ddarparu gwasanaethau radiotherapi ac maent mewn sefyllfa ddelfrydol i ddatblygu a chyflwyno ymchwil sy'n canolbwyntio ar y claf. Gan mai dyma'r unig broffesiwn iechyd sy'n gymwys i gynllunio a darparu radiotherapi, maent yn cyfrif am dros 50% o'r gweithlu radiotherapi. Mae hyn yn gosod y proffesiwn mewn sefyllfa ddelfrydol i drawsnewid iechyd a lles cleifion oncoleg trwy ymchwil a arweinir gan radiograffwyr. Yn ddiweddar sefydlwyd rolau Uwch Ymarferwyr ac Ymarferwyr Ymgynghorol yn Felindre sydd o'r pwys mwyaf wrth arwain y ffordd ar gyfer ymchwil sy'n canolbwyntio ar y claf. Mae Strategaeth Proffesiynau Perthynol i Iechyd ar Waith yn pwysleisio bod angen i arweinwyr y GIG gefnogi radiograffwyr therapiwtig i ymgysylltu ag ymchwil, gan sicrhau bod gweithgarwch ymchwil yn cael ei gydnabod fel un o bedair piler Ymarfer Clinigol Uwch mewn Ymarferwyr Iechyd a Gofal. Roedd ymchwil diweddar yn canolbwyntio ar gleifion dan arweiniad radiograffydd Felindre a gynhaliwyd ar y cyd ag Ysgol Peirianneg Caerdydd ar gyfer cymhwyster PhD fel a ganlyn: ‘An investigation into the effects of radiotherapy on implanted cardiac devices’ and current research being undertaken by a Velindre Consultant Radiographer as part of a Professional Doctorate (DProf) is investigating: ‘The impact of taste changes during radiotherapy’.
Ein gweledigaeth yw cyflwyno ymchwil radiotherapi sy'n gwella goroesiad ac yn gwella bywydau cleifion sy'n cael eu trin â radiotherapi, trwy ddod yn un o ganolfannau ymchwil radiotherapi mwyaf blaenllaw y DU. Nodau ein hymchwil fydd optimeiddio a phersonoli triniaeth radiotherapi i wella canlyniadau cleifion, trwy wella cyfraddau iachâd a/neu leihau gwenwyndra.
Byddwn yn cynhyrchu ymchwil arloesol ac effeithiol, a gyflwynir yn y pen draw gan dreialon clinigol radiotherapi trosiadol cyfoethog. Byddwn yn adeiladu ar ein cryfderau presennol, yn datblygu ac yn cefnogi ein gweithlu ymchwil radiotherapi amlddisgyblaethol ac yn cryfhau cydweithrediadau â Phrifysgol Caerdydd a phartneriaid eraill i gyflawni ein huchelgeisiau ymchwil. Yn y dyfodol, byddwn yn harneisio’r cyfleoedd sylweddol a gynigir gan y dechnoleg a’r seilwaith newydd yn y Ganolfan Ganser Felindre newydd i gynyddu effaith ein hymchwil.
Bydd ein gweithgareddau ymchwil yn gyson â Strategaeth Radiotherapi Felindre 2016-2026 a’i nodau strategol, sy’n cynnwys:
Bydd ein nodau ymchwil radiotherapi yn cael eu cyflawni trwy 7 ffrwd waith rhyng-gysylltiedig a chyflenwol, sy'n adeiladu ar ein cryfderau presennol:
Nod: Darparu treialon clinigol radiotherapi sy'n drosiadol gyfoethog, gyda'r nod o wella cyfraddau iachâd a/neu leihau gwenwyndra.
Byddwn yn blaenoriaethu:
Bydd cymryd rhan mewn treialon clinigol yn cael ei ymgorffori fel 'busnes craidd', gan gynnig cyfle i gleifion gael mynediad at y triniaethau a'r technolegau diweddaraf, yn seiliedig ar y dystiolaeth orau sydd ar gael. Byddwn yn adeiladu portffolio o dreialon clinigol radiotherapi a fydd yn cynnwys yn strategol gymysgedd o astudiaethau cyfnod cynnar a hwyr, astudiaethau ymyriadol ac arsylwi ac astudiaethau academaidd ac a ariennir gan ddiwydiant. Ochr yn ochr â hyn, bydd ymchwil radiotherapi newydd, a luniwyd, a ddatblygwyd ac a arweiniwyd gan ymchwilwyr Felindre ac a gefnogir gan adran Ymchwil, Datblygu ac Arloesi Felindre, yn flaenoriaeth ar gyfer y dyfodol. Byddwn yn adeiladu ar ein llwyddiannau mewn arweinyddiaeth treialon clinigol ac yn cydnabod y gwaith sydd ar ôl i’w wneud o ran cysylltu ymchwil darganfod, drwy’r biblinell drosiadol, i’r clinig.
Bydd y galluogwyr yn cynnwys amser ymchwil wedi’i ariannu ar gyfer staff y GIG (clinigwyr, ffisegwyr, radiograffwyr ac eraill a fydd yn dod yn Benaethiaid Ymchwilio ac yn Brif Ymchwilwyr yn y dyfodol) a buddsoddiad mewn tîm cymorth i roi cyngor ar fethodoleg treialu, datblygu ceisiadau am gyllid a hwyluso sefydlu astudiaeth. Mae angen adnoddau digonol ym mhob adran radiotherapi a chysylltiedig (radiotherapi, ffiseg, clinigol, fferylliaeth, nyrsio, Gweithwyr Proffesiynol Perthynol i Iechyd) i gefnogi'r gweithgaredd hwn. Byddwn yn gweithio'n agos gyda Chanolfan Canser Meddygaeth Arbrofol Caerdydd (ECMC) a Chanolfan Treialon Ymchwil (CTR) Prifysgol Caerdydd i ddatblygu a chyflawni ein treialon a byddwn yn cysylltu â rhwydweithiau'r DU ar gyfer datblygu treialon radiotherapi, gan gynnwys Gweithgor Ymchwil Radiotherapi Clinigol a Throsiadol y Sefydliad Ymchwil Canser Cenedlaethol (NCRI CTRad) a chanolfannau ac unedau RadNet CRUK.
Nod: Cyflwyno ymchwil trosiadol, blaenllaw yn y DU mewn awtomeiddio ac optimeiddio radiotherapi, gyda’r diben o wella ansawdd a/neu effeithlonrwydd cynllunio radiotherapi.
Byddwn yn blaenoriaethu:
Er mwyn ehangu ein galluoedd ym maes awtomeiddio, cyfrifiadura a dadansoddi data, gwnaed cais llwyddiannus (yn 2019) i Bwyllgor Moeseg Ymchwil (PMY) Cymru i sefydlu seilwaith TG o fewn y GIG yn Felindre sef cronfa ddata o’r enw Theragnosteg â Chymorth Cyfrifiadur Caerdydd (CardiffCAT). Unwaith y bydd gan CardiffCAT adnoddau ac wedi’i sefydlu’n llawn, bydd yn cynnwys delweddu clinigol a data dosimetreg dienw ar gyfer ymchwil dysgu peirianyddol radiomig a gwasgaredig a bydd yn galluogi cronfa ddata amser real ar raddfa fawr o ddata clinigol aml-ddimensiwn, gan adeiladu ar waith sefydledig yn Felindre a Phrifysgol Caerdydd. Byddwn yn gosod ein meddalwedd mewnol ar gyfer segmentu PET (ATLAAS), cynllunio awtomataidd pareto-optimeiddiedig (EdgeVCC) a dadansoddi radiomig (SPAARC), eu hintegreiddio â meddalwedd masnachol a systemau’r GIG a chysylltu â’n cydweithwyr cenedlaethol a rhyngwladol e.e. grŵp RTTQA y DU , clinig MAASTRO a rhwydwaith CORAL. Bydd CardiffCAT yn galluogi dull safonol ac awtomataidd o ddarganfod biofarcwr delweddu a chynllunio radiotherapi. Bydd coladu data o systemau cynllunio radiotherapi, er enghraifft, yn caniatáu astudiaethau ymchwil sy’n cyd-berthnasu gwenwyndra â dosau i feinweoedd/organau arferol sydd mewn perygl. Gallai CardiffCAT hefyd fod yn gysylltiedig â grant Gwobr Cyflymydd Seilwaith Prifysgol Caerdydd-WCRC i Sêr Cymru a chynlluniau i ddatblygu a gweithredu strategaeth genomeg ar gyfer meddygaeth fanwl Llywodraeth Cymru.
Bydd datblygu cronfa ddata o ddata triniaeth radiotherapi gan gynnwys yr holl ddelweddau, cynlluniau radiotherapi a chiwbiau dosau yn hwyluso ymchwil yn y dyfodol trwy ddarparu llawer iawn o ddata dienw y gellid ei ddefnyddio ar gyfer ymchwiliadau i awtomeiddio yn y dyfodol, dadansoddi tueddiadau ansawdd y cynllun wrth i dechnegau newydd gael eu cyflwyno'n glinigol a chydberthynas canlyniadau triniaeth a dosau a ddarperir. Bydd y gronfa ddata hefyd yn allweddol i gefnogi ymchwiliadau i themâu eraill a ddisgrifir yn y ddogfen hon gan alluogi dadansoddiad ar raddfa fawr o senarios rhagdybiedig i gael eu hymchwilio.
RTTQA Bydd Felindre yn parhau i ddarparu arweinyddiaeth o fewn rhwydwaith Sicrwydd Ansawdd Treialon Radiotherapi (RTTQA) y DU, gyda’r nod o adeiladu seilwaith a phroses sicrhau ansawdd ar gyfer treialon yn y dyfodol sy’n defnyddio delweddu, awtomeiddio ac addasu newydd i safoni a gwneud y gorau o gynllunio a darparu radiotherapi . Bydd data a gesglir o gynlluniau radiotherapi cyn-treial ac ar brawf yn darparu ffynhonnell gyfoethog o ddata i'w dadansoddi gan ddefnyddio ein seilwaith cyfrifiadurol.
Nod: Darparu triniaeth radiotherapi hynod fanwl gywir mewn cyn lleied o ffracsiynau â phosibl a/neu addasu triniaeth yn ystod cwrs radiotherapi i sicrhau'r canlyniadau gorau posibl. Bydd delweddu newydd hefyd yn cael ei ddefnyddio i ddeall yn well effeithiau radiotherapi ar diwmorau a meinweoedd arferol gyda'r nod o nodi biomarcwyr delweddu cynnar o ymateb radiotherapi a gwenwyndra, y gellir eu defnyddio mewn astudiaethau yn y dyfodol a gynlluniwyd i addasu a gwneud y gorau o driniaeth .
Byddwn yn blaenoriaethu:
Bydd y gwaith hwn yn adeiladu ar gydweithrediadau presennol gyda CUBRIC (a ddatblygwyd trwy’r Astudiaeth Swyddogaeth Niwrowybyddol yn yr ymennydd) a PETIC (a ddatblygwyd trwy astudiaethau POSITIVE a PEARL mewn canser y pen a’r gwddf), yr arbenigedd sylweddol sydd gan ein radiograffwyr therapiwtig mewn Radiotherapi dan Arweiniad Delwedd (IGRT) a phrofiad blaenorol o gynnal treialon clinigol radiotherapi addasol yn seiliedig ar ddelweddu (e.e. PEARL) yn Felindre. Bydd yn cael ei alluogi gan amser ymchwil a ariennir ar gyfer staff y GIG (clinigwyr, ffisegwyr, radiograffwyr) a buddsoddiad posibl mewn swyddi Academaidd Clinigol yn y dyfodol mewn ymchwil radiotherapi seiliedig ar ddelweddu).
Bydd ymchwilwyr radiotherapi Felindre yn ymdrechu i wella gofal cleifion trwy aros ar flaen y gad o ran technolegau a thechnegau newydd sy’n torri tir newydd, er mwyn darparu’r triniaethau mwyaf effeithiol. Mae'r Ganolfan Ganser Felindre newydd yn cynnig cyfleoedd enfawr i ddefnyddio technolegau newydd optimeiddio, personoli ac addasu triniaethau radiotherapi yn y dyfodol. Er enghraifft, byddai MRI-LINAC yn cynnig y potensial i olrhain newidiadau a nodwyd ar MRIs aml-barametrig CUBRIC ar sganwyr MRI amser real seiliedig ar LINAC yn ystod triniaeth radiotherapi. At hynny, gallai technoleg sy'n seiliedig ar MRI-LINAC, sy'n gallu diffinio’n union leoliad tiwmor yn ddyddiol, alluogi hypoffracsiynu eithafol (cyflenwi radiotherapi dos uchel mewn nifer fach o ffracsiynau) ar gyfer safleoedd tiwmor lle na fyddai hyn yn bosibl fel arall oherwydd amrywiadau mewn lleoliad tiwmor o ddydd i ddydd (e.e. prostad, rectwm) - mae'r amserlenni hyn yn debygol o gael eu profi mewn treialon clinigol yn y DU o fewn yr ychydig flynyddoedd nesaf. Mae radiotherapi FLASH gan ddefnyddio ffotonau hefyd yn debygol o ddod i mewn i'r lleoliad treial clinigol o fewn yr ychydig flynyddoedd nesaf. Mae radiotherapi FLASH yn cynnwys darparu triniaeth ymbelydredd tra-chyflym ar gyfraddau dos nifer o orchmynion maint yn fwy na'r rhai mewn ymarfer clinigol arferol ar hyn o bryd. Mae cyfraddau dos tra-chyflym yn caniatáu rhagori ar lefelau goddefgarwch meinwe arferol, o leiaf mewn modelau anifeiliaid, gyda mwy o debygolrwydd o reoli tiwmor ac ychydig neu ddim difrod meinwe arferol. Gallai radiotherapi FLASH felly fod yn fwy effeithiol wrth ladd celloedd canseraidd hypocsig na radiotherapi cyfradd dos safonol gyda'r fantais ychwanegol o arbed meinwe normal. Mae cyflymyddion llinol uwch sy'n gallu darparu cyfraddau dos tra-uchel yn debygol o fod ar gael o fewn yr ychydig flynyddoedd nesaf. Bydd y ffrwd waith delweddu a thechnoleg newydd yn anelu at gymryd rhan weithredol mewn trafodaethau ar ba dechnoleg(au) newydd y dylid eu cynnwys yn y Ganolfan Ganser Felindre newydd.
Nod: Cynyddu ein dealltwriaeth o effeithiau imiwn radiotherapi a defnyddio'r wybodaeth hon i danategu datblygiad treialon clinigol sy'n cyfuno imiwnotherapi â radiotherapi.
Byddwn yn blaenoriaethu:
Bydd y gwaith hwn yn adeiladu ar gryfderau presennol y grŵp imiwnoleg trosiadol ym Mhrifysgol Caerdydd, arbenigedd radiotherapi technegol (e.e. yn SABR) yn Felindre ac arbenigedd Drug-RT cyfnod cynnar yn EPTU Felindre a ECMC Caerdydd. Bydd yn cael ei alluogi gan fuddsoddiad mewn cyllid ar gyfer ymchwilwyr yn y labordy (e.e. ysgoloriaethau ymchwil PhD) ac ymchwilwyr clinigol yn y GIG (gan gynnwys Cymrodoriaethau Ymchwil Clinigol, amser ymchwil a ariennir ar gyfer Oncolegwyr Clinigol yn y GIG, datblygiad posibl swyddi Academaidd Clinigol yn y dyfodol mewn ymchwil imiwno-oncoleg).
Nod: Creu portffolio ymchwil sy'n canolbwyntio ar y claf sy'n cael ei lunio a'i ddatblygu gan radiograffwyr a/neu aelodau eraill o'r tîm amlddisgyblaethol, sy'n ystyrlon yn glinigol, yn gwella canlyniadau ac yn gwella bywydau cleifion sy'n cael eu trin â radiotherapi.
Byddwn yn blaenoriaethu:
Mae'r meysydd hyn yn feysydd ymchwil blaenoriaeth y Sefydliad Cenedlaethol Ymchwil Canser (NCRI) ac yn debygol o gael eu cynnwys yn Strategaeth Ymchwil Canser Cymru (CReSt) sy'n cael ei datblygu ar hyn o bryd. Bydd cynhyrchu a chymhwyso ein hymchwil yn cael ei ymgorffori mewn ymarfer iechyd a gofal cymdeithasol er mwyn gwella gwasanaethau, hybu iechyd, lles a diogelwch defnyddwyr gwasanaethau, a gwneud y defnydd mwyaf effeithiol o adnoddau.
Bydd y galluogwyr yn cynnwys amser ymchwil wedi’i ariannu ar gyfer staff y GIG (clinigwyr, ffisegwyr, radiograffwyr ac eraill a fydd yn dod yn Benaethiaid Ymchwilio ac yn Brif Ymchwilwyr yn y dyfodol) a buddsoddiad mewn tîm cymorth i roi cyngor ar fethodoleg treialu, datblygu ceisiadau am gyllid a hwyluso sefydlu astudiaeth. Byddwn yn gweithio'n agos gyda radiograffwyr academaidd yn Ysgol y Gwyddorau Gofal Iechyd ym Mhrifysgol Caerdydd ac ymchwilwyr yng Nghanolfan Ymchwil Marie Curie Caerdydd. At hynny, byddwn yn gweithio gyda Labordy Geneteg Cymru Gyfan (AWGL) ar ddadansoddiad DNA di-gell (cfDNA) (sydd eisoes wedi’i ymgorffori yn astudiaeth PEARL ac yn y rhaglen waith drosiadol sy’n gysylltiedig â threial PATHOS).
Nod: Sefydlu rhaglen ymchwil PBT yng Nghanolfan Ganser Felindre sy'n cynyddu'r cyfleoedd i gleifion yng Nghymru gael triniaeth PBT.
Byddwn yn blaenoriaethu:
Mae VUNHST a Chanolfan Ganser Rutherford (RCC) ar hyn o bryd yn darparu gwasanaeth clinigol a gomisiynir gan WHSSC ar gyfer trin cleifion sy'n oedolion â radiotherapi pelydr proton (PBT) ar gyfer dangosyddion clinigol y cytunwyd arnynt gan y GIG ac mae VUNHST ar hyn o bryd yn gweithio gyda'r RCC i sefydlu seilwaith llywodraethu ymchwil PBT i hwyluso ymchwil ym maes PBT.
Mae’r DU ar hyn o bryd yn datblygu portffolio o dreialon clinigol PBT trwy seilwaith NCRI CTRad-CRUK ART-NET. Y cyntaf o'r treialon hyn yw'r treial TORPedO mewn Carsinoma Oroffaryngeal a disgwylir iddo agor yn fuan. Bydd treialon pellach mewn glioma prognosis da (APPROACH, mae’r Cyd Brif Ymchwilydd yn ymgynghorydd yn Felindre), oesoffagaidd, canser y fron a chanser yr ysgyfaint yn dilyn. Mae cleifion o'r DU sydd wedi cofrestru yn y treialon hyn wedi'u cynllunio ar hyn o bryd i gael triniaeth PBT yng nghanolfannau GIG Lloegr yn Christie neu UCLH. Yn y pen draw, byddwn yn anelu at drin cleifion o Gymru â PBT yng Nghymru.
Bydd y galluogwyr yn cynnwys sefydlu seilwaith ymchwil PBT dan arweiniad clinigol sy'n rhan annatod o swyddogaeth Ymchwil, Datblygu ac Arloesi Swyddfa Ymchwil a Datblygu yr Ymddiriedolaeth. Bydd hyn yn sicrhau bod gan yr Ymddiriedolaeth rôl arweiniol wrth gyflwyno'r portffolio ymchwil PBT, gan roi sicrwydd bod yr holl weithgarwch ymchwil yn cael ei gynnal yn unol â'r rheoliadau priodol ac y caiff arweinwyr ymchwil eu cefnogi'n briodol i gyflawni'r gwaith hwn. Bydd angen amser wedi'i ariannu ar gyfer Ymgynghorydd Ymchwil/Clinigydd Ymchwil PBT Ymchwil a Datblygu Felindre i ddarparu arweinyddiaeth strategol gyffredinol ar gyfer gweithgaredd ymchwil sy'n canolbwyntio ar PBT yng Nghanolfan Ganser Felindre, ynghyd â Chymrawd Ymchwil Clinigol PBT i gefnogi datblygiad treialon clinigol, Ffisegydd Meddygol i ddatblygu cynllun awtomataidd ac yn y pen draw i roi astudiaethau cymhariaeth o PBT yn erbyn radiotherapi ffoton ac adnoddau o fewn Ymchwil a Datblygu ar waith i sicrhau bod systemau a phrosesau ansawdd yn eu lle i sicrhau bod yr holl weithgarwch ymchwil PBT sy'n ymwneud â Felindre yn cael ei gynnal yn ddiogel, yn foesegol, yn effeithlon ac yn unol â'r rheoliadau perthnasol.
Nod: Datblygu cydweithrediadau newydd gyda gwyddonwyr darganfod a throsiadol a gwneud y mwyaf o gyfleoedd a gynigir gan dechnoleg newydd i ymestyn ein portffolio ymchwil radiotherapi a gwireddu buddion cleifion.
Bydd y thema hon yn caniatáu inni fod yn ddigon hyblyg ac addasadwy i groesawu cyfleoedd ymchwil newydd a all ddod i’r amlwg dros y 5 mlynedd nesaf, yn gysylltiedig â’r canlynol:
Bydd y ffrwd waith hon yn cysylltu â'r ffrydiau gwaith eraill, y Pwyllgor Ymchwil, Datblygu ac Arloesi ac arweinwyr ymchwil i nodi a galluogi cyfleoedd newydd ar gyfer ymchwil radiotherapi yn Felindre.
Mae Rheoli ac Arwain yn hanfodol i sicrhau bod Canolfan Ganser Felindre yn ganolfan ffyniannus sy'n gwthio am welliannau parhaus. Mae ymchwil glinigol a throsiadol o ansawdd uchel yn sail i'n holl weithgareddau a'r cynnydd a wnaed hyd yma. Felly mae'n hanfodol bod radiotherapi yng Nghanolfan Ganser Felindre yn adlewyrchu anghenion cleifion, yn adeiladu ar y gwasanaeth clinigol gorau ac yn integreiddio ymchwil o ansawdd uchel yn ddi-dor i ymyriadau clinigol dyddiol. Felly mae angen rhoi'r cyfle i ymchwil yng Nghanolfan Ganser Felindre dyfu. Gyda hynny mewn golwg, mae Rhaglen Datblygu Radiotherapi wedi’i sefydlu gyda’r nod o ddiffinio’r gwasanaeth radiotherapi, gan ganolbwyntio ar newid gwasanaeth ar gyfer y dyfodol ac alinio â’r Rhaglen Trawsnewid Gwasanaethau Canser (TCS). Fel rhan o'r Rhaglen Datblygu Radiotherapi mae ffrwd waith ar gyfer Ymchwil, Datblygu ac Arloesi a fydd yn gweithio'n rhagweithiol i gefnogi'r strategaeth ymchwil radiotherapi, ar y cyd â Phwyllgor Ymchwil, Datblygu ac Arloesi yr Ymddiriedolaeth. Mae'r strategaeth yn torri ar draws disgyblaethau ac mae ganddi gefnogaeth Bwrdd yr Ymddiriedolaeth.
Bydd y weledigaeth a’r nodau’n cael eu cyflawni drwy ddefnyddio platfform clinigol ansawdd uchel CGF i hwyluso ymchwil radiotherapi trwy dreialon clinigol, datblygu a recriwtio staff a buddsoddi mewn arweinyddiaeth, gwneud y defnydd gorau o dechnoleg newydd, cryfhau cysylltiadau â phartneriaid academaidd a masnachol a chynhyrchu a denu buddsoddiad yn y dyfodol.
Adeiladu ein gweithlu ymchwil radiotherapi amlddisgyblaethol a buddsoddi mewn arweinyddiaeth
Bydd CGF yn dilyn ei weithgareddau ymchwil a chlinigol ac yn creu amgylchedd sy'n gefnogol i hyfforddeion, ymchwilwyr a staff sydd â diddordeb mewn ymchwil. Yn benodol bydd CGF yn:
• Recriwtio/datblygu staff clinigol sydd â'r awydd / gallu i ddatblygu rhaglenni ymchwil a'u cefnogi i wneud hyn
• Dod o hyd i fecanweithiau i roi cyfle i staff ymchwil radiotherapi gweithredol i ddatblygu a chyflenwi
• Dynodi neu greu fel arall swyddi sydd ag ymchwil yn rhan allweddol o'u disgrifiad rôl
• Buddsoddi mewn arweinyddiaeth i oruchwylio’r gwaith o gyflawni’r strategaeth ymchwil a nodau pob ffrwd waith, gyda chymorth gweinyddol
• Adeiladu adran a gwasanaeth clinigol lle mae ymchwil wedi'i wreiddio ym mhob agwedd
Bydd adeiladu ein gweithlu ymchwil clinigol, trwy recriwtio, hyfforddi a chadw staff ymchwil, yn hanfodol i gyflawni nodau ac uchelgeisiau ymchwil radiotherapi a amlinellir yn y ddogfen hon. Mae gan Felindre weithlu hynod dalentog, sydd â’r potensial i gynhyrchu ymchwil effeithiol pan gaiff ei grymuso a’i gefnogi’n llawn. Byddwn yn datblygu diwylliant sy'n cefnogi ac yn hyrwyddo Ymchwil, Datblygu ac Arloesi ar bob lefel ar draws y gweithlu radiotherapi eang ac yn rhoi mecanweithiau clir ar waith i gefnogi staff gyda syniadau arloesol o'u cysyniad i ariannu, cyflawni a chyhoeddi allbynnau.
Bydd llwybrau ar gyfer datblygu gyrfa, ar gyfer staff ymchwil clinigol ac academaidd, yn cael eu sefydlu i dyfu ein harweinwyr ymchwil yn y dyfodol. Bydd ffyrdd newydd o weithio yn cael eu datblygu, gyda'r nod o gael y gorau o'n staff er mwyn gwneud newidiadau ar sail tystiolaeth i ofal a fydd o fudd i gleifion.
Bydd ymarfer sy’n seiliedig ar ymchwil yn egwyddor graidd i’r gweithlu radiograffeg therapiwtig. Mae Strategaeth Gweithwyr Proffesiynol Perthynol i Iechyd (AHPs) 2018-2020 Rhwydwaith Ymchwil Clinigol y Sefydliad Cenedlaethol ar gyfer Ymchwil Iechyd (NIHR) yn cydnabod bod gwireddu potensial AHPs yn greiddiol i gyflawni cenhadaeth y NIHR “to provide a health research system in which the NHS supports outstanding individuals, working in world class facilities, conducting leading edge research which is focused on the needs of patients and the public”. Cyngor Ymchwil Proffesiynau Perthynol i Iechyd (CAHPR) ‘Shaping Better Practice Through Research: Mae ‘Fframwaith Ymarferwyr’ yn disgrifio’r wybodaeth a’r sgiliau sydd eu hangen ar AHPs a radiograffwyr therapiwtig sy’n gweithio ym maes ymchwil o gymhwysedd sylfaenol i lefelau uwch ac arweinyddiaeth ymchwil. Mae'r adnodd hwn yn cynnig fframwaith ymarferol sy'n cefnogi ein nod o wneud ymchwil yn “fusnes craidd” yn ymarferol, tra hefyd yn creu llwybrau a dilyniant gyrfa i AHPs a radiograffwyr therapiwtig ddod yn arweinwyr ym maes ymchwil iechyd cymhwysol.
Bydd adeiladu a chefnogi'r gweithlu ymchwil radiotherapi yn gyfrifoldeb ffrwd waith Ymchwil, Datblygu ac Arloesi RT, gyda chefnogaeth y Pwyllgor Ymchwil, Datblygu ac Arloesi a'r Cyfarwyddwr Meddygol (neu arweinwyr ymchwil dirprwyedig), dan arolygiaeth Bwrdd Ymddiriedolaeth VUNHST.
Cofleidio technoleg newydd
Gallai symud i Ganolfan Ganser Felindre newydd a chaffael System Radiotherapi Integredig (IRS) [erbyn 2021 o bosibl] alluogi prosesau llif gwaith arloesol i gael eu datblygu sy'n symleiddio llwybr y claf, yn cynyddu effeithlonrwydd ac yn gwella ansawdd triniaeth. Er y bydd y gweithredu'n cael ei oruchwylio gan y gwasanaeth radiotherapi, bydd y ffrwd waith Ymchwil, Datblygu ac Arloesi yn cefnogi'r broses weithredu er mwyn sicrhau y ceir y budd mwyaf i gleifion, bod y data'n cael eu meintoli a'u dadansoddi'n gadarn gan gymhwyso egwyddorion gwyddonol i'r broses. Mae cyfleoedd eraill ar gyfer datblygu yn cael eu cynnig drwy gyflwyno systemau awtomataidd ar gyfer amlinellu a chynllunio sy'n gwella effeithlonrwydd, cysondeb ac ansawdd cynlluniau y gellid eu defnyddio ar gyfer ymchwil.
Bydd y rhaglen caffael offer ar gyfer CGFn (yn dechrau ar chwarter 1 2020) yn ystyried y weledigaeth a’r nodau ymchwil radiotherapi a amlinellir yn y ddogfen hon yn llawn. Gallai byncer ymchwil, sy'n cynnwys peiriant ychwanegol wedi'i neilltuo at ddibenion ymchwil, wella'n sylweddol ein proffil, ein gallu a'n medrusrwydd i gyflawni ein huchelgeisiau ymchwil radiotherapi, gyda llawer mwy o effaith a chyrhaeddiad nag a fyddai'n bosibl fel arall. Ar hyn o bryd, oherwydd bod y gwerthwr yn anhysbys, ni ellir nodi dull triniaeth y peiriant ymchwil ychwanegol. Fodd bynnag, gellid cymhwyso’r nodau a’r amcanion a ddisgrifir uchod a’u datblygu ymhellach yn y senarios canlynol:
Mae partneriaethau eraill gyda'r darparwr IRS yn bosibl, gan gynnwys ym meysydd delweddu, cyfrifiadura, awtomeiddio a/neu lifoedd gwaith newydd. Bydd cynigion manwl ar gyfer yr ymchwil a wneir yn cael eu datblygu unwaith y bydd y gwerthwr yn hysbys, a fydd yn seiliedig yn gadarn ar y blaenoriaethau a ddisgrifir ar gyfer pob ffrwd waith yn y ddogfen hon ac yn gwbl gyson â’n gweledigaeth a’n nodau trosfwaol ar gyfer ymchwil radiotherapi yn VUNHST.
Cryfhau cysylltiadau â phartneriaid academaidd a masnachol
Prifysgol Caerdydd
Roedd cais RadNet CRUK Caerdydd yn 2019 yn cynrychioli lefel newydd o bartneriaeth strategol rhwng Prifysgol Caerdydd a Felindre ym maes ymchwil radiotherapi. Er nad oedd yn llwyddiannus, fe greodd y cais gydweithrediadau a phartneriaethau, sydd bellach yn cael eu goruchwylio gan Grŵp Ymchwil Radiotherapi Caerdydd (CRRG). Drwy’r grŵp hwn, mae ymchwilwyr academaidd o 3 Ysgol ym Mhrifysgol Caerdydd (Meddygaeth, Peirianneg, Seicoleg) ac ymchwilwyr clinigol GIG o Felindre wedi ymrwymo i gydweithio mewn partneriaeth agosach fyth. Mae'r grŵp yn rhoi ffocws i ddatblygu syniadau ymchwil newydd, yn cefnogi ceisiadau am gyllid dull ymateb, grantiau prosiect i ddechrau, gan arwain yn y pen draw at gyllid rhaglennol. Yn y dyfodol, bydd y grŵp angen amser ymchwil penodedig ar gyfer staff Felindre (clinigwyr, ffisegwyr, radiograffwyr, nyrsys, gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd) yn ogystal â chymorth gweinyddol a seilwaith. Y pwyllgor goruchwylio allweddol ar gyfer gweithgareddau’r grŵp hwn yw Bwrdd Partneriaeth Strategol PD - Felindre sy’n cyfarfod bob 6 mis ac sy’n cynnwys y Prif Weithredwr a Chyfarwyddwr Meddygol Gweithredol Ymddiriedolaeth GIG Prifysgol Felindre, y Dirprwy Is-Ganghellor, Cofrestrydd ac Arweinydd Thema Canser Coleg y Gwyddorau Biofeddygol a Bywyd Grŵp Canser y CTR. Bydd trafodaethau parhaus ar adeiladu'r gweithlu radiotherapi clinigol ac academaidd ac alinio gweithgareddau'r grwpiau â strategaethau sefydliadol trosfwaol yn digwydd yn y cyfarfodydd bwrdd hyn. Rhagwelir y gallai’r CRRG, yn y dyfodol, gael ei letya gan Ganolfan Ymchwil Canser Cymru (WCRC), gan ddod yn Grŵp Ymchwil Amlddisgyblaethol (MDRG) ar gyfer Ymchwil Radiotherapi, a bydd yn anelu at ddatblygu cydweithrediadau ymchwil radiotherapi ledled Cymru.
Partneriaid Masnachol:
Mae VUNHST a Chanolfan Ganser Rutherford (RCC) ar hyn o bryd yn darparu gwasanaeth clinigol a gomisiynir gan WHSSC ar gyfer trin cleifion sy'n oedolion â radiotherapi pelydr proton (PBT) ar gyfer dangosyddion clinigol y cytunwyd arnynt gan y GIG a bydd VUNHST yn parhau i weithio gyda'r RCC i sefydlu seilwaith llywodraethu ymchwil PBT i gynyddu cyfleoedd i gleifion yng Nghymru gael mynediad at ymchwil sy’n cynnwys PBT, fel y disgrifir uchod.
Bydd cysylltiadau â phartneriaid masnachol eraill (gwerthwyr radiotherapi a/neu gwmnïau fferyllol) yn cael eu datblygu, lle mae potensial y gallai cydweithrediadau o’r fath gynnig cyfleoedd newydd i gleifion o Gymru gael mynediad at ymchwil sy’n ymwneud â’r technolegau a/neu’r triniaethau diweddaraf.
Cynhyrchu a denu buddsoddiad newydd
Mae penodi Cyfarwyddwr Elusennol newydd yn Felindre a datblygu Strategaeth Cronfeydd Elusennol newydd yn cynnig cyfleoedd sylweddol i godi arian elusennol wedi'i neilltuo ar gyfer ymchwil radiotherapi yn Felindre, a fydd yn cael ei oruchwylio gan y Gronfa Hyrwyddo Radiotherapi a'r Pwyllgor Cronfeydd Elusennol.
Bydd Grŵp Ymchwil Radiotherapi Caerdydd (ac yn y pen draw yr MDRG Ymchwil Radiotherapi) yn gwneud cais am gyllid modd ymateb academaidd yn y dyfodol/grantiau treial a chyllid rhaglenni. Yn ogystal, bydd ffrwd waith y Rhaglen Datblygu Radiotherapi ar gyfer Ymchwil, Datblygu ac Arloesi yn annog staff y GIG sy'n ymwneud ag ymchwil radiotherapi i wneud cais am amser wedi'i neilltuo ar gyfer ymchwil. Ar gyfer clinigwyr, mae hyn yn cynnwys ceisiadau am Gymrodoriaethau Ymchwil Clinigol a Gwobrau Amser Ymchwil Clinigol Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru [HCRW]. Enghraifft o gyllid mewn perthynas ag ymchwil radiograffwyr yw Grant Ymchwil Cynllun Partneriaeth Diwydiant Coleg y Radiograffwyr (CoRIPS) gyda’r diben o gefnogi o leiaf un grant i weithwyr proffesiynol sydd ag ychydig iawn o brofiad o ymgymryd â phrosiectau ymchwil a datblygu. Fel rhan o ymrwymiad Coleg y Radiograffwyr i weithredu strategaeth ymchwil newydd yr SCoR, mae'r sefydliad yn ariannu grantiau bach ar gyfer prosiectau sy'n ymwneud ag unrhyw agwedd ar wyddoniaeth ac ymarfer radiograffeg. Bydd bidiau o hyd at £10,000 yn cael eu hystyried tra bydd ceisiadau am arian dros y symiau hyn hefyd yn cael eu hystyried yn arbennig os oes arian cyfatebol neu gyfraniadau sefydliadol eraill ar gael. Bydd y grŵp yn edrych ar gyfleoedd ariannu eraill i feithrin gallu'r tîm amlddisgyblaethol ar gyfer ymchwil radiotherapi yn Felindre.
Bydd y strategaeth ymchwil radiotherapi hon yn gwella'n sylweddol enw da'r Ymddiriedolaeth a'i hymrwymiad i ymchwil radiotherapi. Byddwn yn adeiladu ar gryfderau presennol, yn sefydlu arweinyddiaeth newydd i gefnogi a datblygu’r gweithlu ymchwil, yn harneisio’r cyfleoedd a gynigir gan y dechnoleg newydd o fewn CGFn, ac yn meithrin cysylltiadau agosach fyth â’n partneriaid academaidd er mwyn darparu ymchwil radiotherapi sy’n canolbwyntio ar y claf ac yn wyddonol gadarn, a fydd yn gwella canlyniadau ac yn gwella bywydau cleifion sy'n cael eu trin â radiotherapi yn Felindre ac ar draws Cymru.